Een uitdrukking in de categorie “betekent gewoon wat er staat”. Je kunt beter een probleem vantevoren voorkomen dan naderhand een oplossing zoeken.
Hoe vertaal je “voorkomen is beter dan genezen” het beste naar het Engels?
Deze uitdrukking heeft een letterlijke vertaling en wel “prevention is better than cure“. Naar mijn gevoel is deze uitdrukking in het Engels een wat minder gangbaar dan onze versie, waardoor je lezer of toehoorder er misschien even over na moet denken, maar de betekenis is gewoon duidelijk.
Een andere Engelse uitdrukking die in de buurt komt is “better safe than sorry“. Je kunt beter op safe spelen dan een risico nemen dat dan misschien slecht uitpakt.
Disclaimer: deze site is geen woordenboek. Ik bespreek Nederlandse woorden die geen directe tegenhanger hebben in het Engels, en andere probleemgevallen. Ik bespreek bij lange na niet alle mogelijke vertalingen of contexten, en mijn meningen zijn de meningen van één mens. Wil je meer weten? Kijk dan bij de FAQ’s.
Je zegt “ik wil hier wel een kanttekening plaatsen/maken” of “met de kanttekening dat…” als je een kritisch punt aan je eigen argument of verhaal wil toevoegen waarvan je vindt dat je toehoorder het moet weten.
Je kunt het ook gebruiken als commentaar op een verhaal van een ander. “Je zei net dat alle blikken tomatenpuree op zijn, maar ik wil even de kanttekening plaatsen dat we er volgens mij nog vijf in de kelder hebben staan.” (Sorry, flauw voorbeeld, ik schrijf dit op de late avond.)
In letterlijke zin is een kanttekening een notitie in de marge van een boek, zoals op het plaatje hierboven.
Hoe vertaal je “kanttekening” het best naar het Engels?
Plaats je een kanttekening bij JE EIGEN verhaal, dan heb je in het Engels het mooie “caveat” (= voorbehoud, nuance).
“This story does come with a caveat, though…”
Tegenwoordig hoor je ook wel “to caveat” as in “I want to caveat that…”
“Proviso” (=voorbehoud, voorwaarde) is ook vaak een mooie. Een neutralere vorm is “it should be noted, that …”
Plaats je een kanttekening bij ANDERMANS verhaal, dan wil je het waarschijnlijk niet zo sterk uitdrukken. Dan kun je bijvoorbeeld zeggen “I’d like to make an observation,…”, “I do have one comment about that …”,
Welke vertaling vind ik niet zo goed?
De letterlijke vertaling van “kanttekening” is “a note in the margin” maar in het Engels kan dat niet overgankelijk worden gebruikt. Je kunt niet iets zeggen van “I’d like to place a note in the margin”.
“On a side note” is wél een uitdrukking in het Engels, maar dit betekent iets anders, namelijk “overigens”, “even terzijde”, “tussen haakjes”. “On a side note, I don’t actually have five tins of tomatoes in the basement, I just made that up.” Een “kanttekening” in het Nederlands is een kleine maar wel belangrijke opmerking, terwijl een “side note” echt onbelangrijk is en net zo goed weggelaten had kunnen worden.
Disclaimer: deze site is geen woordenboek. Ik bespreek Nederlandse woorden die geen directe tegenhanger hebben in het Engels, en andere probleemgevallen. Ik bespreek bij lange na niet alle mogelijke vertalingen of contexten, en mijn meningen zijn de meningen van één mens. Wil je meer weten? Kijk dan bij de FAQ’s.
Als je, net als ik, kleine kinderen hebt, kan het frustrerend zijn om Amerikaanse teksten te lezen die het telkens hebben over “first grader”, “third grader”, “when your child is in fifth grade” etc. Ik denk niet in “grades”, ik denk in “groepen”.
Ze zouden ook gewoon de leeftijd kunnen noemen en het de rest van de wereld veel makkelijker kunnen maken, denk ik dan.
Maar helaas, Amerikanen bedenken niet dat er ook nog mensen buiten Amerika meelezen en hebben het altijd over die “grades”. En jammergenoeg vallen die niet samen met het Nederlandse systeem.
Vlamingen hebben het makkelijker
Amerika begint met tellen als de kinderen “echt” met het onderwijs beginnen, als ze een jaar of 6/7 zijn en met zijn allen serieus gaan lezen en schrijven en rekenen. Dat is eigenlijk best logisch, en je ziet dan ook dat er meer landen zijn die het zo doen. Vlamingen hebben het daarom veel makkelijker, want hun basischoolklasnummering komt met de Amerikaanse overeen.
Duitsers kunnen al helemaal achteroverleunen, want die tellen net als de Amerikanen dóór als het kind op de middelbare school komt.
Oude Nederlanders hebben het ook makkelijker
Ook in Nederland begonnen we voor 1986 nog met tellen bij klas 1, als het kind 6 of 7 was. Zat je voor 1986 op de basisschool, dan kun je de Amerikaanse “grades” dus vergelijken met de basisschoolklassen van vroeger.
De truc? Tel er twee bij op
Mijn persoonlijke truc als ik een Amerikaanse tekst lees over basisschoolkinderen is om er twee bij op te tellen, dan kom ik namelijk uit bij het Nederlandse groepensysteem. Omdat ik zelf in dat systeem ben opgegroeid, vind mijn hoofd het maar lastig om op een andere manier te denken. Ik moet altijd omrekenen.
Voor Engeland geldt dat de nummers weer een stapje versprongen zijn, zij beginnen namelijk met tellen bij groep 2. Year 1 is dus als de kinderen 5/6 jaar oud zijn. Bovendien gebruikt Engeland zogenaamde “key stages”. Als je Engelse onderwijzers hoort praten hebben ze het meestal over “Key stage 1” of “key stage 2” etc.
Wikipedia heeft een prachtige pagina waar per land besproken wordt hoe het basisonderwijs in elkaar zit. (Behalve België? Hup Belgen, zet jullie land er even bij! Ik heb me rotgezocht om de tabel hierboven voor jullie in te vullen!)
Elke dinsdag is het Tips&Tricks Tuesday op hoezegjeinhetEngels.nl. De naam zegt het al, ik geef dan een tip over taal of cultuur voor Nederlandstaligen die Engels schrijven en/of spreken.
Een lekkere boterham met hagelslag. Op de meeste verpakkingen staat tegenwoordig “chocolade hagel”, terwijl het in de omgangstaal (naar mijn beleving) toch nog altijd “hagelslag” wordt genoemd.
Ik vond het een prachtig poëtisch woord, “hagelslag”, omdat ik dacht dat het sloeg op “het inslaan van de hagel”.
Het blijkt gewoon een ouderwets woord te zijn voor hagel (hagel+neerslag). De meneer die de hagelslag uitvond heeft het toen gebruikelijke woord voor “hagel” genomen om zijn broodbeleg naar te vernoemen. Beetje saai.
Hoe vertaal je “hagelslag” het beste naar het Engels?
Mijn Britse moeder noemde hagelslag altijd “chocolate hail”, want in Engeland had ze zulk broodbeleg nog nooit gezien, dus verzon ze zelf een vertaling voor “chocolade hagel”. Een prima term, die ik waarschijnlijk tot mijn dood zal blijven gebruiken. Maar niet de term die tegenwoordig in het Engels gebruikelijk is.
In het Engels noem je hagelslag namelijk “chocolate sprinkles“. Zij kennen dat voor op cupcakes en taart, niet voor op brood. Maar het is wel gewoon hetzelfde spul.
Dus als je zegt “Dutch people are crazy, they eat chocolate sprinkles on bread.” dan heeft een Engelstalige precies het goede beeld. 😉
Heb je een moeilijk te vertalen woord?
Is er een woord of uitdrukking waarvan je altijd denkt “hoe zeg ik dat nou in het Engels?” Laat het me dan weten! Dat kan gewoon hieronder in de comments of op mijn contactpagina.
Disclaimer: deze site is geen woordenboek. Ik bespreek Nederlandse woorden die geen directe tegenhanger hebben in het Engels, en andere probleemgevallen. Ik bespreek bij lange na niet alle mogelijke vertalingen of contexten, en mijn meningen zijn de meningen van één mens. Wil je meer weten? Kijk dan bij de FAQ’s.
Deze clip is heul oud, en niet geschikt voor kinderen (ondanks de kinderen op de achterbank), maar je zult het met me eens zijn dat hij absoluut thuishoort in een Sunday Funday op deze site.
Deze site, hoezegjeinhetEngels.nl, bespreekt Nederlandse woorden die moeilijk naar het Engels te vertalen zijn, zoals hoeveelste en zweverig. Maar zondag is het tijd voor ontspanning en dan zet ik een iets leuks op mijn blog dat met taal of cultuur te maken heeft. Want dat is leuk! 😉
Het was een van mijn eerste posts op deze site, “inhoudelijk”. Voor mij is dit namelijk één van de meest onvertaalbare Nederlandse woorden. Ik vind het dan ook gek dat het nooit een populair artikel is geworden.
“Inhoudelijk” is nu met Rutte en zijn sms-jes in het nieuws, dus mag hij in de herkansing voor de Spotlight Saturday.
Ik heb het artikel wat herschreven, maar heb voor de vertalingen die ik in 2019 had verzonnen geen noemenswaardige toevoegingen kunnen verzinnen. Voor ideeën in de comments ben ik altijd dankbaar!
Wat betekent “inhoudelijk”?
Laten we eerst proberen “inhoudelijk” in het Nederlands uit te leggen. Als iets “inhoudelijk” is, dan gaat het over de inhoud, en niet over andere aspecten.
Als je het bijvoorbeeld hebt over een contract, en je wilt zeggen dat er “inhoudelijke wijzigingen” zijn geweest, dan bedoel je dat de wijzigingen zijn aangebracht in datgene waar het contract echt over gáát. Niet alleen wijzigingen in spelling, lettertype, of opmaak, en ook meer dan het verbeteren van een paar zinnen.
Wat is het probleem?
“Inhoudelijk” is één van de moeilijkste Nederlandse woorden om naar het Engels te vertalen. Er is gewoon geen goede tegenhanger in het Engels.
Wat het extra moeilijk maakt, is dat “inhoudelijk” in het Nederlands soms best wollig is in betekenis. Want wat is een “inhoudelijk onderwerp”? Ieder onderwerp heeft tenslotte inhoud…
Hoe vertaal je “inhoudelijk” het beste naar het Engels?
Een mogelijke vertaling is “substantive” of “of substance“. (bijvoorbeeld “inhoudelijke veranderingen” > “substantive changes”). “Substantive” betekent “wezenlijk”. Zijn “wezenlijke veranderingen” hetzelfde als “inhoudelijke veranderingen”? Ik weet het niet zo goed. Maar ik hoor wel vaak Engelstaligen dit woord gebruiken in een zin waar we in het Nederlands “inhoudelijk” zouden gebruiken. Dus als je het echt niet weet, is dit de veiligste vertaling.
Als het gaat om het woord “inhoudelijk” is mijn belangrijkste tip om na te denken wat je écht wilt zeggen. Probeer je zin in het Nederlands anders te formuleren, en vertaal de nieuwe zin dan naar het Engels. Vaak kun je het woord “inhoudelijk” gewoon weglaten. Probleem opgelost!
Soms wordt “inhoudelijk” gebruikt terwijl eigenlijk “belangrijk” bedoeld wordt. Dan is de vertaling natuurlijk “important“.
Hieronder een paar vertaalpogingen:
Ik wil het er graag inhoudelijk over hebben
I want to stop talking about the how and start talking about the what. Let’s talk about the facts. Let’s talk about the specifics. Let’s talk about the actual subject-matter. Let’s talk about the issues at hand. Let’s leave the organisational stuff for now and talk about the subject of our meeting.
Ik ben er niet inhoudelijk op ingegaan.
I didn’t talk about the specifics. I didn’t engage with the specifics.
een inhoudelijk onderwerp (in de zin van een belangrijk onderwerp)
a weighty subject (belangrijk en zwaarwegend) an important subject the facts a meaningful subject
Er zijn wat inhoudelijke wijzigingen geweest.
Niet te vertalen. “There have been some changes to….”
Laten we het over de inhoudelijke aspecten hebben.
Let’s talk about what it is that we actually want to do. Let’s talk about the specifics.
We hebben een nieuw plan, maar ik kan er inhoudelijk nog niet zoveel over zeggen.
I can’t say much about the details. I can’t give much meaningful information. I can’t talk about specifics.
Ik heb dat boek nog niet gelezen, ik kan er inhoudelijk niet zoveel over zeggen.
I haven’t read that book yet, I can’t say much about the contents. (…), I can’t tell you exactly what it’s about.
We hebben een inhoudelijk plan opgesteld. (Let op: dit is geen goed Nederlands.)
We have drawn up a detailed plan. We have drawn up a comprehensive plan. We have drawn up a strategic plan. We have drawn up a plan of operations.
Ik heb een inhoudelijke vraag.
Niet te vertalen. “I have a question about ….”
Ruttes verhaal is tot nu toe nog niet echt opgepikt door de internationale pers. Ik vond alleen deze vertaling in de Malay Mail. Het is een lelijke vertaling, maar ik kan zelf ook geen betere verzinnen…
Welke vertalingen vind ik niet zo goed?
Een verkeerde vertaling, die door veel woordenboeken wordt gegeven, is “in terms of contents”. Ten eerste klinkt dat gewoon superlelijk, en ten tweede is het zulk raar Engels dat lezers of toehoorders het (vrees ik) niet zullen begrijpen. Bij “contents” denk ik eerder aan een inhoudsopgave.
Heb je een vraag?
Heb jij een zin met het woord “inhoudelijk” en wil je weten hoe je die naar het Engels vertaalt? Of ben je het niet met me eens? Laat het me weten in de comments! Ik probeer snel te reageren.
Een verdediging van het woord “inhoudelijk”
Hierboven beschrijf ik dat “inhoudelijk” vaak wordt verward met “belangrijk”. Toch vind ik dat het woord veel bestaansrecht heeft, en dat het raar is dat er geen goede Engelse tegenhanger is.
Ik heb bijvoorbeeld weleens de term “inhoudelijke vraag” gebruikt. Na een hoorcollege nam onze docent vragen aan van studenten. Veel mensen staken een vinger op, en alle vragen gingen over organisatorische zaken. “Wanneer is de deadline voor ons essay?”, “Moeten we hoofdstuk 3 voor het tentamen kennen?”, dat soort werk. Toen ik aan de beurt was, leidde ik mijn vraag in door te zeggen “Ik heb een inhoudelijke vraag.” Op deze manier wilde ik aan de docent en mijn klasgenoten aangeven dat mijn vraag ging over de inhoud van het hoorcollege.
Disclaimer: deze site is geen woordenboek. Ik bespreek Nederlandse woorden die geen directe tegenhanger hebben in het Engels, en andere probleemgevallen. Ik bespreek bij lange na niet alle mogelijke vertalingen of contexten, en mijn meningen zijn de meningen van één mens. Wil je meer weten? Kijk dan bij de FAQ’s.
In de categorie “verrassende false friends” hebben we “to grill”, die alleen in bepaalde omstandigheden hetzelfde betekent als het Nederlandse “grillen”.
Ik laat de plaatjes eerst maar even het werk doen:
Nederlands: grillen / Engels: to grill (UK), to broil (US)
Nederlands: grillen, barbecueën / Engels: to grill (US), to barbecue (UK & US)
Nederlands: grillen / Engels: to grill (UK & US)
Zoals je kunt zien is er onenigheid tussen Britten en Amerikanen over het woord “to grill“. Voor een Brit is “to grill” als de hitte van boven komt, terwijl dat voor een Amerikaan “to broil” heet. Komt de hitte van onder dan is het voor een Amerikaan “to grill” maar voor een Brit weer niet, die noemen het alleen “to barbecue“.
Dit weten veel Engelstaligen niet, dus het kan best weleens tot verwarring leiden. Schrijf je voor een internationaal publiek, maak dan even extra duidelijk wat je bedoelt “for the last three minutes you can grill the casserole to make the cheese melt on top (that’s broiling if you are from the US!)”
Ik ben zelf Brits en heb dit verschil pas kortgeleden geleerd. In Amerikaanse films en series kwam weleens het woord “to broil” voorbij en ik hoorde daar altijd het woord “to boil” in, waardoor ik dacht dat het waarschijnlijk iets was als pocheren. Ik vroeg me al af waarom ze dat zo vaak deden, die Amerikanen…
Zo’n grillpan als op het laatste plaatje is trouwens wat minder bekend in de Engelstalige wereld. Wat zij dan weer hebben is een “griddle”. Als je ooit een Amerikaanse TV-serie hebt gezien waar “burgers geflipt” worden (ah, The Gilmore Girls, jeugdsentiment!) dan weet je wat ik bedoel. Van die dikke “breakfast pancakes” maken ze er ook op. In dat geval spreken ze niet van grillen, maar van “to cook on a griddle“. Een grillpan (met ribbels) is dan weer alleen in de UK een “griddle”.
Nederlands: grillen (???) / Engels: to cook on a griddle
False Friend Friday
Elke vrijdag is het op deze site “False Friend Friday”. Zelfs als je erg goed Engels spreekt, zijn valse vrienden goed om in de gaten te houden, want als je zo’n woord fout vertaalt, heb je het vaak zelf niet in de gaten terwijl je toehoorder zich achter de oren krabt. Vandaar dat ik er zoveel stukjes over schrijf!
Disclaimer: deze site is geen woordenboek. Ik bespreek Nederlandse woorden die geen directe tegenhanger hebben in het Engels, en andere probleemgevallen. Ik bespreek bij lange na niet alle mogelijke vertalingen of contexten, en mijn meningen zijn de meningen van één mens. Wil je meer weten? Kijk dan bij de FAQ’s.
Als het even moeilijk was, of zwaar, maar het is uiteindelijk goed afgelopen, dan zeg je “eind goed, al goed!” Het was zwaar, maar nu dat alles weer okee is, kan ik die moeilijke tijd weer vergeten.
Hoe vertaal je “eind goed, al goed” het beste naar het Engels?
Deze uitdrukking is makkelijk te vertalen, het Engels heeft dezelfde uitdrukking die op dezelfde manier wordt gebruikt:
“All’s well that ends well.“
Je kunt de “is” natuurlijk ook uitschrijven, al wordt dat meestal niet gedaan:
Disclaimer: deze site is geen woordenboek. Ik bespreek Nederlandse woorden die geen directe tegenhanger hebben in het Engels, en andere probleemgevallen. Ik bespreek bij lange na niet alle mogelijke vertalingen of contexten, en mijn meningen zijn de meningen van één mens. Wil je meer weten? Kijk dan bij de FAQ’s.
Heb je het over de toezichthouder die op je werk of een school rondloopt om te kijken of iedereen het werk wel goed doet, dan noem je dat “supervisor“.
Betekenis 2: controlerend orgaan aangesteld door de overheid
Een door de overheid aangestelde toezichthouder op bijvoorbeeld de bouw of het onderwijs heet in het Engels een “regulator”, of iets als “regulatory body“. “Watchdog” wordt in deze context ook populairder. “Supervisory organisation” of iets dergelijks kan ook.
Ik zie regelmatig de vertaling “supervisor” in deze context, maar daar ben ik het niet mee eens. Als Engelstalige denk ik bij het woord “supervisor” echt aan een mens, een manager in een fabriek ofzo, en het corpus bevestigt mij daarin.
Betekenis 3: een onafhankelijke, maatschappelijke toezichthouder
Een mens of groep mensen die waakt over bv de ethische behandeling van patiënten of de rechten van consumenten wordt in het Engels een “watchdog” genoemd. Vind je dat iets te stom klinken, dan kun je “watchdog group” of “watchdog organisation” zeggen.
Disclaimer: deze site is geen woordenboek. Ik bespreek Nederlandse woorden die geen directe tegenhanger hebben in het Engels, en andere probleemgevallen. Ik bespreek bij lange na niet alle mogelijke vertalingen of contexten, en mijn meningen zijn de meningen van één mens. Wil je meer weten? Kijk dan bij de FAQ’s.
Als het je verjaardag is, dan ben je jarig. Maar het Engels heeft zo’n mooi woord niet, en dat is niet vreemd, want het is bijna uniek dat wij zo’n feestelijk bijvoeglijk naamwoord hebben voor verjaren. Dat bleek tenminste uit een twitterdraadje een tijdje geleden.
Wat een fantastisch woord is 'jarig' toch eigenlijk. Is er een andere taal die er ook een bijvoeglijk naamwoord voor heeft?
— Wouter van Wingerden 🇺🇦 (@doetietsmettaal) April 19, 2022
Hoe vertaal je “jarig” het beste naar het Engels?
Niet, dus. Je zult het anders moeten oplossen.
Ik ben morgen jarig.
It’s my birthday tomorrow. I turn 36 tomorrow.
Voel je je al jarig?
niet te vertalen Do you feel like a birthday boy/girl yet? (dit is de beste optie, denk ik) Do you feel like it’s your birthday? (ze gaan je heel raar aankijken, denk ik) Have your people made you feel special? (komt niet zo aardig over) Do you feel celebrated? (zal snel verkeerd begrepen worden) Heb je een beter idee? Ik hoor het graag in de comments!
De jarige job.
The birthday girl / boy (kan ook als de persoon in kwestie al wat ouder is)
Pssst, Tanja is vandaag jarig.
Psst, it’s Tanja’s birthday today.
Ik houd niet van jarig zijn.
I don’t like celebrating my birthday, I don’t like knowing it’s my birthday, and I don’t like getting older. (Want voor mijn gevoel zitten al die drie ideeën tegelijk in dat ene korte zinnetje.)
Heb je een moeilijk te vertalen woord?
Is er een woord of uitdrukking waarvan je altijd denkt “hoe zeg ik dat nou in het Engels?” Laat het me dan weten! Dat kan gewoon hieronder in de comments of op mijn contactpagina.
Disclaimer: deze site is geen woordenboek. Ik bespreek Nederlandse woorden die geen directe tegenhanger hebben in het Engels, en andere probleemgevallen. Ik bespreek bij lange na niet alle mogelijke vertalingen of contexten, en mijn meningen zijn de meningen van één mens. Wil je meer weten? Kijk dan bij de FAQ’s.
