Categorie: typisch Nederlands

Typisch Nederlands eten zoals vla, stroopwafels en hagelslag zijn natuurlijk moeilijk te vertalen. Maar soms blijken zaken typisch Nederlands zonder dat je het wist, wist je bijvoorbeeld dat men in het buitenland geen consultatiebureaus heeft?

Hier een overzicht van mijn Engelse vertalingen voor typisch Nederlandse begrippen.

Hoe zeg je “intervisie” in het Engels?

Met een groep ervaren collega’s een waardevolle bezigheid, met een groep studenten die het óók niet weten wat minder1: intervisie. Je gaat met een groepje collega’s bij elkaar zitten, een collega legt zijn of haar probleem voor, de anderen stellen vragen en denken mee. Maar hoe noem je deze methode in het Engels?

Ik vind de term “peer-group coaching” het best. Je ziet online ook veel “peer coaching” of “peer-to-peer coaching“. Kan ook, maar klinkt voor mij als een activiteit voor twee personen in plaats van een groep.

“Reflective sessions” is een wat drogere benaming. “Peer-to-peer learning” is ook mooi.

Als je het woord “intervision” graag wilt behouden dan kun je kiezen voor “the intervision method“. Een intervisiesessie wordt dan iets als “a group session according to the intervision method“. Op deze manier kunnen Engelstaligen dat rare woord “intervision” beter plaatsen.

Deze vertalingen liever niet

Als je op google kijkt zul je pagina’s vinden waar de methode met het Engelse woord “intervision” wordt uitgelegd, bijvoorbeeld deze. Toch raad ik aan deze vertaling niet te gebruiken. De benaming is onbekend in het Engels en de term klinkt als een taalfout.

“Peer supervision” is een prachtige vertaling voor de mensen die de achtergrond van intervisie kennen. “Supervisie” was namelijk een sessie met een expert, een psycholoog of de manager op je werk. “Intervisie” is toen bedacht als alternatief waarbij er geen hogergeplaatste aanwezig was, maar waarbij gelijkgestelden hun eigen “supervisie” deden. Niet super (= het één boven het andere) dus, maar inter (= binnen een groep).2

Echter, een Engelstalige zonder kennis van psychotherapie kent het woord “supervision” als “toezicht”. Daardoor klinkt “peer supervision” als “toezicht door gelijkgestelden”, en de Engelstalige zal daar geen beeld bij hebben van een groepsgesprek.

Heb je een moeilijk te vertalen woord?

Is er een woord of uitdrukking waarvoor je geen goede Engelse vertaling kunt vinden? Laat het me weten op mijn contactpagina, en ik probeer zo snel mogelijk te reageren.

1Wat had ik er een hekel aan, tijdens mijn docentenopleiding: intervisie. De methode lijkt me waardevol als je het doet met een groep ervaren docenten, maar als studenten zaten we vooral schouderophalend bij elkaar, sacherijnig dat onze vakdocent, die wat verderop aan een tafeltje zat en waarschijnlijk alle antwoorden had, weigerde mee te praten. Toen ik vervolgens echt les ging geven werd het nooit gedaan omdat niemand er tijd voor had. Theoretisch waardevol, maar in de praktijk wat minder, in mijn ervaring.

2Ik heb geen goede bron kunnen vinden voor de geschiedenis van intervisie. Deze site benoemt het als een Nederlandse uitvinding, andere bronnen hebben het over Japan en de VS. Waar het ook vandaan komt, het is tegenwoordig een in Nederland veelgebruikt middel, maar in het buitenland zo onbekend dat er niet eens een Engelstalige Wikipediapagina van is.

Heddwen Newton is an English teacher and a translator from Dutch into English. She thinks about languages way too much, for example about how strange it is that these little blurb things are written in the third person.

Heddwen has two passports, two children, two smartphones, two arms, two legs, and two email newsletters.

Reader feedback for the newsletter English and the Dutch, which examines all the ways Dutch speakers interact with the English language.

“It’s funny, it’s informative, I truly love it! Keep it up :)”

“It is amusing and funny but also educational. Bonus: it’s about real life situations.”

“Weer wat leuke dingen geleerd en erg gelachen om het filmpje!”

Reader feedback about the other newsletter, English in Progress, which is about how the English language is evolving and how it is spoken around the world:

“Wonderful work! I thoroughly enjoy these newsletters, and use some of the info while teaching English to my students.”

“Love the variety, and the friendly informal tone!”

Also, academic Lynne Murphy, author of The Prodigal Tongue, about the differences between American and British English, recommended my newsletter in her newsletter. I was chuffed (BrE) and stoked (AmE)!

Meer lezen? GA NAAR EEN WILLEKEURIG ARTIKEL

Disclaimer: deze site is geen woordenboek. Mijn vertalingen zijn de meningen van één mens, en mijn voorbeelden zijn zelfverzonnen. Meer weten? Kijk dan bij de veelgestelde vragen.

Bron foto: Moe Magners, Pexels

Hoe zeg je “kaasschaaf” in het Engels?

7 meter hoog, dit monument in Zweden

De kaasschaaf heet in het Engels een “cheese slicer“. Er zijn ook andere vertalingen mogelijk, maar dit is de gangbaarste. Toch zullen veel Engelstaligen je niet-begrijpend aan kijken als je dit woord gebruikt.

In Engelstalige landen heeft namelijk haast niemand een kaasschaaf in de la liggen. In de UK is cheddar de bekendste kaas, en die is te zacht voor een kaasschaaf. In plaats daarvan snijd je de kaas gewoon met een mes.

Ook in de VS is cheddar een bekende kaas. Ook eten ze daar heel veel van die vieze plakjes kaas die per plakje in plastic verpakt zitten (iew!).

De kaasschaaf is vooral iets voor Nederlanders, Belgen en Scandinaviërs. Zelfs in Duitsland kun je er niet automatisch vanuit gaan dat men een kaasschaaf heeft.

Deze vertalingen liever niet

Andere woorden zijn “cheese plane” of “cheese scraper“.

Waarom in vredesnaam “cheese plane“? Omdat een handschaaf voor bv hout in het Engels een “plane” heet. Eigenlijk is dit dus de letterlijkste vertaling, en vroeger werd hij vaak gekozen. Helaas weten heel veel Engelstaligen niet dat dit gereedschap een “plane” heet, en die denken dan dus aan een vliegtuig. Niet handig.

handschaaf = plane

De kaasschaaf blijkt een Noorse uitvinding

Voor mij is de kaasschaaf zo typisch Nederlands dat ik er altijd vanuit ging dat hij ook in Nederland was uitgevonden. Maar hij blijkt uit Noorwegen te stammen, in 1925 uitgevonden door een timmerman, die waarschijnlijk niet ver hoefde te kijken voor zijn inspiratie.

Heddwen Newton is an English teacher and a translator from Dutch into English. She thinks about languages way too much, for example about how strange it is that these little blurb things are written in the third person.

Heddwen has two passports, two children, two smartphones, two arms, two legs, and two email newsletters.

Reader feedback for the newsletter English and the Dutch, which examines all the ways Dutch speakers interact with the English language.

“It’s funny, it’s informative, I truly love it! Keep it up :)”

“It is amusing and funny but also educational. Bonus: it’s about real life situations.”

“Weer wat leuke dingen geleerd en erg gelachen om het filmpje!”

Reader feedback about the other newsletter, English in Progress, which is about how the English language is evolving and how it is spoken around the world:

“Wonderful work! I thoroughly enjoy these newsletters, and use some of the info while teaching English to my students.”

“Love the variety, and the friendly informal tone!”

Also, academic Lynne Murphy, author of The Prodigal Tongue, about the differences between American and British English, recommended my newsletter in her newsletter. I was chuffed (BrE) and stoked (AmE)!

Meer lezen? GA NAAR EEN WILLEKEURIG ARTIKEL

Disclaimer: deze site is geen woordenboek. Mijn vertalingen zijn de meningen van één mens, en mijn voorbeelden zijn zelfverzonnen. Meer weten? Kijk dan bij de veelgestelde vragen.

Bron foto: flickr.com/photos/jonworth-eu (cropped), plane: flickr.com/photos/janitors (cropped)

Hoe zeg je “concullega” in het Engels?

Wat ben ik soms toch verliefd op het Nederlandse zakenjargon. Hoe mooi is “concullega”? Een concurrent, maar ook een collega waar je vriendelijk mee omgaat en ervaringen mee uit kunt wisselen. Je kunt in het Engels helaas niet *comleague* of iets dergelijks zeggen. (Hihi, klinkt als iets uit de tijd van het ijzeren gordijn.) Maar wat dan wel?

Er bestaat geen Engelse vertaling voor “concullega”, en hieronder wordt uitgelegd waarom. Ik geef in de tabel een paar opties om het op te lossen, maar die betekenen allemaal net even wat anders.

NederlandsEngels
Dit is Bart, mijn concullega.This is Bart, he does the same thing as me, but at a different company. (spreektaal)

This is Bart, he has the same position at a different company. (schrijftaal)

This is Bart, the friendly competition. (= gezonde rivaliteit)

This is Bart, my frenemy. (= friend+enemy, leuk als grapje, maar dat hij dezelfde baan heeft bij een ander bedrijf zal je toehoorder hieruit niet begrijpen)
Leuk om hier vandaag te zijn met onze concullega’s uit de sector.Great to be here today with our peers from the industry. (peer = iemand met dezelfde positie)

Great to be here today with other players in the field.

Great to be here today with other players in the industry.

Great to be here today with our co-conspirators in the sector. (=mede-samenzweerders, alleen als grapje gebruiken!)

Waarom er in het Engels geen vertaling bestaat

Soms vind ik online een uitleg van een collegavertaler die zo goed is dat ik denk, waarom zelf iets schrijven als het al zo goed gezegd is? In dit geval een stukje van vertaler Chris Hopley, die mij toestemming heeft gegeven voor het gebruik ervan (dank daarvoor!):

The problem with finding a translation for ‘concullega’ is not so much linguistic as cultural. In the Netherlands, there is a solidarity between people who have the same occupation or profession – or even who work in the same line of business – which is not so common elsewhere. People doing the same job for competing companies, for example, will happily refer to each other as colleagues, whereas in the English-speaking world a colleague is someone who you actually work with. In a large company, for example, you might not even regard the people 10 floors up as real ‘colleagues’.

Competition between co-workers in the US is commonplace; it’s seen as the way to get good performance out of them. In the Netherlands, however, the emphasis is on teamwork; here working closely together is seen as the way to maximise performance.

Heddwen Newton is an English teacher and a translator from Dutch into English. She thinks about languages way too much, for example about how strange it is that these little blurb things are written in the third person.

Heddwen has two passports, two children, two smartphones, two arms, two legs, and two email newsletters.

Reader feedback for the newsletter English and the Dutch, which examines all the ways Dutch speakers interact with the English language.

“It’s funny, it’s informative, I truly love it! Keep it up :)”

“It is amusing and funny but also educational. Bonus: it’s about real life situations.”

“Weer wat leuke dingen geleerd en erg gelachen om het filmpje!”

Reader feedback about the other newsletter, English in Progress, which is about how the English language is evolving and how it is spoken around the world:

“Wonderful work! I thoroughly enjoy these newsletters, and use some of the info while teaching English to my students.”

“Love the variety, and the friendly informal tone!”

Also, academic Lynne Murphy, author of The Prodigal Tongue, about the differences between American and British English, recommended my newsletter in her newsletter. I was chuffed (BrE) and stoked (AmE)!

Meer lezen? GA NAAR EEN WILLEKEURIG ARTIKEL

Disclaimer: deze site is geen woordenboek. Mijn vertalingen zijn de meningen van één mens, en mijn voorbeelden zijn zelfverzonnen. Meer weten? Kijk dan bij de veelgestelde vragen.

Bron foto: Nicholas Swatz, Pexels

Hoe zeg je “horeca” in het Engels?

Het woord “horeca” klinkt ergens alsof het best ook Engels zou kunnen zijn, maar dat is niet zo. “Horeca” is een afkorting van “hotel, restaurant, café”, zo deden ze dat vroeger wel vaker in het Nederlands (lijstje hieronder).

Leuk om te weten, Heddwen, maar hoe vertaal ik “horeca” dan wel naar het Engels? Goede vraag. Je kunt kiezen uit de opties hieronder:

NederlandsEngels
Ik werk in de horeca.I work in the hospitality industry.

I work in the hospitality sector.

I work in the hotel and catering industry.

I work in catering. (dan werk je met eten, voor feesten, of in een restaurant of hotel)
De horeca in deze straat doet goede zaken.The bars and restaurants in this street do good business. (uitgaansgebied)

The hotels, restaurants, bars and cafés in this street do good business. (toeristengebied)

The restaurants, hotels and other catering establishments in this street do good business (dan heb je ze echt allemaal)

Andere stapelacroniemen

Er is geen heel goed woord voor een afkorting die meerdere letters gebruikt, zoals horeca, maar Marten van der Meulen noemt ze stapelacroniemen. Andere voorbeelden zijn:

baco – Bacardi-cola

bamastelsel – bachelor-master-stelsel

Conimex – Conserven Import-Export

doka – donkere kamer

kliko – Klinkenberg Koster (vernoemd naar de namen van de uitvinders)

sofi-nummer – sociaal-fiscaal nummer

stufi – studiefinanciering

vinex – Vierde Nota Ruimtelijke Ordening Extra

vlizotrap – vliering + zoldertrap

vrijmibo – vrijdagmiddagborrel

Ik krijg er een enorm jaren ’80 gevoel van. De stapelacroniemen die we uit het Engels hebben voelen moderner, misschien ook omdat er zoveel technische termen tussenzitten.

interpol – international police

Hifi – high fidelity

modem – modulator-demodulator

pedelec – pedal elec­tric bicycle (zie mijn artikel over hometrainer)

pixel – pic­ture ele­ment

romcom – romantic co­me­dy

sitcom – situation comedy

Wifi – wireless fidelity

Engelse stapelacroniemen

In het Engels hebben we ook geen heel goed woord voor dit soort afkortingen. Net als bij ons bestaan er ook niet heel veel van. Wikipedia geeft “syllabic abbreviation” als term, en dat lijkt me prima. Hieronder een paar Engelse voorbeelden die niet in het Nederlands over zijn genomen (hele lijst hier)

Covid – Coronavirus disease

Fedex – federal express

froyo – frozen yoghurt

hazmat – hazerdous material (bekend van “hazmat suit”)

Oxfam – Oxford Committee for Famine Relief

scifi – science fiction

SoHo – South of Houston (een buurt in New York)

Tribeca – Triangle below Canal Street (een buurt in New York)

texmex – Texan Mexican

Heddwen Newton is an English teacher and a translator from Dutch into English. She thinks about languages way too much, for example about how strange it is that these little blurb things are written in the third person.

Heddwen has two passports, two children, two smartphones, two arms, two legs, and two email newsletters.

Reader feedback for the newsletter English and the Dutch, which examines all the ways Dutch speakers interact with the English language.

“It’s funny, it’s informative, I truly love it! Keep it up :)”

“It is amusing and funny but also educational. Bonus: it’s about real life situations.”

“Weer wat leuke dingen geleerd en erg gelachen om het filmpje!”

Reader feedback about the other newsletter, English in Progress, which is about how the English language is evolving and how it is spoken around the world:

“Wonderful work! I thoroughly enjoy these newsletters, and use some of the info while teaching English to my students.”

“Love the variety, and the friendly informal tone!”

Also, academic Lynne Murphy, author of The Prodigal Tongue, about the differences between American and British English, recommended my newsletter in her newsletter. I was chuffed (BrE) and stoked (AmE)!

Meer lezen? GA NAAR EEN WILLEKEURIG ARTIKEL

Disclaimer: deze site is geen woordenboek. Mijn vertalingen zijn de meningen van één mens, en mijn voorbeelden zijn zelfverzonnen. Meer weten? Kijk dan bij de veelgestelde vragen.

Bron foto: Andrea Piacquadio, Pexels

Hoe zeg je “vertrouwenspersoon” in het Engels?

“Vertrouwenspersoon” is bijzonder lastig naar het Engels te vertalen. Dat komt ten eerste omdat Engelstalige bedrijven de functie op onze manier niet kennen, en ten tweede omdat letterlijke vertalingen een verkeerd beeld geven. Na veel online onderzoek heb ik besloten dat ik “confidential adviser” de mooiste vertaling vind. Deze vertaling wordt o.a. gebruikt door Nederlandse en Vlaamse universiteiten. Ik leg hieronder uitgebreid uit waarom ik dit de beste vertaling vind.

Hoe zit het in Engelstalige bedrijven?

Engelstalige bedrijven hebben natuurlijk ook te maken met werknemers die last hebben van ongewenst gedrag. Waar echter in Nederland de traditie is gegroeid dat de meeste bedrijven een vertrouwenspersoon hebben, is het in Engelstalige landen zo dat ofwel de manager, ofwel de personeelsafdeling (HR department) deze taak op zich nemen. Kijk bijvoorbeeld naar dit stukje uit de “code of conduct” van het Amerikaanse Starbucks.

Starbucks (Bron, 2023)

“Partner resources” is hoe bij Starbucks de “Human Resources” heten, en “Ethics & Compliance” verwijst naar de “Ethics and Compliance helpline”, erg vergelijkbaar met een externe vertrouwenspersoon.

Hoe zit het in Engelstalige scholen?

De vertrouwenspersoon voor leerlingen is gelukkig makkelijker te vertalen. Deze persoon heet in Engelstalige landen meestal “school counsellor” (UK) of in Amerika met één l minder “school counselor” (US). “Student counsellor” of “student adviser” kan ook.

Wat betreft de vertrouwenspersoon voor de docenten geldt bovenstaand verhaal over bedrijven.

Hoe vertaal je “externe vertrouwenspersoon” naar het Engels?

In de Engelstalige wereld is de externe hulp bij dit soort klachten vaak een telefoonnummer en/of website, een “helpline”. Ik vind deze vertaling niet problematisch, want in Nederland moet je ook meestal eerst bellen of je melden op een website.

Company values helpline

Confidential helpline

Harrassment helpline

Confidential advice helpline

etc

NB. In de UK heb je de organisatie ACAS (Advisory, Conciliation and Arbitration Service), die hebben een “ACAS helpline”.

Hoe vertaal je “interne vertrouwenspersoon” naar het Engels?

Omdat een interne vertrouwenspersoon een rol beschrijft die Engelstalige mensen niet kennen, raad ik aan een nieuw Engels woord voor deze rol te verzinnen die niet in de Engelstalige wereld al iets anders betekent, en die de rol goed beschrijft. Wat mij betreft hoeft dat “vertrouwen” er niet in, maar ik kan me voorstellen dat veel Nederlanders dat wel graag zien.

Ik heb lang nagedacht, en kan eigenlijk maar één suggestie verzinnen die ik op alle vlakken goed vind werken:

confidential adviser – dit is de vertaling die Nederlandse universiteiten hebben gekozen en ik vind hem erg mooi gevonden. (“Advisor” met een o kan ook, de twee spellingen bestaan zowel in UK als US Engels naast elkaar, de meeste mensen kiezen “adviser”.)

Heb jij nog een ander idee? Ik hoor het graag in de comments!

Welke vertalingen vind ik niet zo goed?

confidential counsellor – bij “counsellor” denken Engelstlaigen aan een soort psycholoog, iemand aan wie je je problemen vertelt maar die niet per se oplossingen met je gaat zoeken.

confidential mediator -volgens de officiële omschrijving staat een vertrouwenspersoon 100% aan jouw kant, terwijl een mediator juist neutraal blijft. Ook niet perfect, dus.

Sommige grote Engelstalige bedrijven hebben een “ombudsman” of een “ombuds office” voor dit soort klachten. Die zou ik echter niet kiezen als vertaling, omdat in Nederland de term “ombudsman” ook bestaat en naar iets anders verwijst.

Een “confidant” is iemand die je in vertrouwen neemt, bijvoorbeeld je zus aan wie je je geheime affaire vertelt. Voor een vertaling in de context van een bedrijf of school is deze vertaling niet juist, een Engelstalige zal niet begrijpen dat het een officiele functie betreft.

Een “welfare officer” is in de UK iemand die helpt bij persoonlijke problemen, maar juist niet bij ongewenst gedrag binnen het bedrijf. Jammer, want ik had het anders een erg mooie vertaling gevonden.

Een “ethics officer” of “values officer” is verantwoordelijk voor het bepalen van de “code of conduct” en voor het zorgen dat iedereen zich daaraan houdt. Meer de baas van een vertrouwenspersoon dan de vertrouwenspersoon zelf, dus.

Wat is een vertrouwenspersoon?

In Nederland (en België geloof ik ook) is een vertrouwenspersoon iemand die aangesteld is door een bedrijf waar werknemers betrekkelijk laagdrempelig bij aan kunnen kloppen als ze last hebben van ongewenst gedrag. Denk aan gepest worden door collega’s of seksuele intimidatie van een manager. De vertrouwenspersoon kijkt eerst of het probleem informeel opgelost kan worden, zo niet, dan helpt hij of zij met de officiële klachtenprocedure.

Een vertrouwenspersoon kan intern of extern zijn, een interne vertrouwenspersoon (officieel vaak eigenlijk “contactpersoon”) is een collega die het erbij doet. Een externe vertrouwenspersoon is iemand die ingehuurd is door het bedrijf om als neutrale derde te helpen.

Heb je een moeilijk te vertalen woord?

Is er een woord of uitdrukking waarvoor je geen goede Engelse vertaling kunt vinden? Laat het me weten op mijn contactpagina, en ik probeer zo snel mogelijk te reageren.

Dit artikel is ook geschreven vanwege een vragensteller, heel erg bedankt voor je vraag!

Heddwen Newton is an English teacher and a translator from Dutch into English. She thinks about languages way too much, for example about how strange it is that these little blurb things are written in the third person.

Heddwen has two passports, two children, two smartphones, two arms, two legs, and two email newsletters.

Reader feedback for the newsletter English and the Dutch, which examines all the ways Dutch speakers interact with the English language.

“It’s funny, it’s informative, I truly love it! Keep it up :)”

“It is amusing and funny but also educational. Bonus: it’s about real life situations.”

“Weer wat leuke dingen geleerd en erg gelachen om het filmpje!”

Reader feedback about the other newsletter, English in Progress, which is about how the English language is evolving and how it is spoken around the world:

“Wonderful work! I thoroughly enjoy these newsletters, and use some of the info while teaching English to my students.”

“Love the variety, and the friendly informal tone!”

Also, academic Lynne Murphy, author of The Prodigal Tongue, about the differences between American and British English, recommended my newsletter in her newsletter. I was chuffed (BrE) and stoked (AmE)!

Meer lezen? GA NAAR EEN WILLEKEURIG ARTIKEL

Disclaimer: deze site is geen woordenboek. Mijn vertalingen zijn de meningen van één mens, en mijn voorbeelden zijn zelfverzonnen. Meer weten? Kijk dan bij de veelgestelde vragen.

Bron foto: SHVETS production, Pexels

Hoe zeg je “andijvie” in het Engels? En hoe zit het met “witlof”?

Man, oh man, oh man. Geen groente zo moeilijk naar het Engels te vertalen als andijvie. Dat komt deels omdat de soort andijvie die wij kennen in de Engelstalige wereld veel onbekender is. De beste vertaling is, denk ik, “escarole“, maar lees vooral verder en vel je eigen mening.

De witlof-andijvie verwarring

Wist jij het, wist ik het, maar het blijkt dus dat witlof, andijvie, en frisee allemaal min of meer dezelfde plant zijn. In het Nederlands kunnen we ze goed uit elkaar houden, maar in de Engelstalige wereld worden ze allemaal afwisselend “endive” of “chicory” genoemd.

Heel erg globaal genomen kun je zeggen dat “endive” in het Brits Engels “andijvie” betekent en in het Amerikaans Engels “witlof”.

Het woord dat je op school waarschijnlijk voor witlof hebt geleerd, “chicory”, is dan weer alleen Brits Engels. Dit woord gebruiken Amerikanen dan weer vaak voor andijvie.

Het is om gek van te worden, en daar komt nog eens bij dat dit verhaaltje over “endive” en “chicory” allesbehalve universeel is. Je zult dus genoeg Britten en Amerikanen tegenkomen die de woorden andersom gebruiken. En websites die beweren dat ze precies weten hoe de groentes genoemd dienen te worden en dat verder iedereen het mis heeft.

En wat de rest van de Engelstalige wereld doet? Ik heb geen goed antwoord kunnen vinden, en ik gok dat het ook in landen als Australië heel individueel is (sowieso is dit meer een groentje voor koude landen, natuurlijk.)

Andijvie in het Engels

Nederlands: andijvie / Engels: escarole (US), endive (UK)

De beste vertaling naar het Engels voor andijvie is denk ik “escarole“. Zoals je op het plaatje kunt zien, is dit vaak echter een net iets andere variant. Wat milder en lichter van smaak dan onze bittere soort andijvie. Ik heb echter ook bronnen gevonden waar met “escarole” wel degelijk ons soort andijvie wordt bedoeld, zoals deze.

Heb je een puur Brits publiek, dan kun je als vertaling “endive” nemen. Deze vertaling heeft dus als nadeel dat heel veel Engelstaligen aan witlof zullen denken. Bij “escarole” heb je alleen het probleem dat ze het misschien niet kennen, niet dat ze het verkeerde voor ogen hebben. Dat is denk ik beter.

Houd sowieso in de gaten dat ons soort andijvie (die in het plaatje helemaal bovenaan) buiten Nederland en Duitsland erg onbekend is. Zie bijvoorbeeld deze Redditors die hem in de UK nergens konden krijgen.

Frisee in het Engels

Nederlands: frisée, krulandijvie / Engels: curly endive, frisee, frisee lettuce (lichter van kleur, milder van smaak

Lichter van kleur, milder van smaak, meer krul. Deze soort andijvie wordt in het Engels ook “frisee” genoemd. Ik heb echter ook “curly endives“, “curled endives“, “frisee lettuce” en ja, ook “chicory” (VS Engels) gezien.

Witlof in het Engels

Nederlands: witlof / Engels: Belgian endives (vooral US), chicory (vooral UK)

Witlof wordt vooral in het Amerikaans Engels, vaak “endives” of “Belgian endives” genoemd. Als Britse ken ik witlof als “chicory“

Eén “endive” is één zo’n kropje, dus je zegt in het Engels “we’re having endives for dinner“. “Chicory” krijgt echter géén s, net als witlof bij ons: “we’re having chicory for dinner“.

(Bij dit soort weinig gebruikte woorden zie je dat de grammaticaregels van persoon tot persoon en van regio tot regio anders worden gebruikt, dus “endive” zonder s, en “chicories” mét s zal zonder twijfel ook ergens gebruikt worden.)

Roodlof in het Engels

Nederlands: roodlof / Engels: red Belgian endive, red chicory, radicchio, Italian chicory

Waar Engelstalige landen andijvie en witlof niet zo kennen, is roodlof juist weer populairder dan bij ons. Dat komt omdat ze het uit Italië hebben meegenomen, waar het vaak gebruikt wordt. Als een Engelstalige “endives” of “chicory” zegt, bedoelen ze vaak roodlof.

De hippe naam in het Engels voor roodlof is “radicchio“, uit het Italiaans. Maar Engelstaligen zien natuurlijk ook dat roodlof op witlof lijkt, maar dan rood, dus “red (Belgian) endives” of “red chicory” wordt ook goed begrepen.

Heb je een moeilijk te vertalen woord?

Is er een woord of uitdrukking waarvoor je geen goede Engelse vertaling kunt vinden? Laat het me weten op mijn contactpagina, en ik probeer zo snel mogelijk te reageren.

Heddwen Newton is an English teacher and a translator from Dutch into English. She thinks about languages way too much, for example about how strange it is that these little blurb things are written in the third person.

Heddwen has two passports, two children, two smartphones, two arms, two legs, and two email newsletters.

Reader feedback for the newsletter English and the Dutch, which examines all the ways Dutch speakers interact with the English language.

“It’s funny, it’s informative, I truly love it! Keep it up :)”

“It is amusing and funny but also educational. Bonus: it’s about real life situations.”

“Weer wat leuke dingen geleerd en erg gelachen om het filmpje!”

Reader feedback about the other newsletter, English in Progress, which is about how the English language is evolving and how it is spoken around the world:

“Wonderful work! I thoroughly enjoy these newsletters, and use some of the info while teaching English to my students.”

“Love the variety, and the friendly informal tone!”

Also, academic Lynne Murphy, author of The Prodigal Tongue, about the differences between American and British English, recommended my newsletter in her newsletter. I was chuffed (BrE) and stoked (AmE)!

Meer lezen? GA NAAR EEN WILLEKEURIG ARTIKEL

Disclaimer: deze site is geen woordenboek. Mijn vertalingen zijn de meningen van één mens, en mijn voorbeelden zijn zelfverzonnen. Meer weten? Kijk dan bij de veelgestelde vragen.

Bron foto’s: andijvie in het zand: flickr.com/photos/sps_david (cropped), escarole: flickr.com/photos/summertomato (cropped) frisee: flickr.com/photos/51004712@N08 (cropped) witlof: flickr.com/photos/starr-environmental (cropped) roodlof: micheile visual stories, Pexels

Hoe zeg je “maakbaar” in het Engels?

Ik kreeg een vraag via mijn contactformulier en wel: Hoe vertaal je ‘maakbaarheid’ in het Engels? In de context van: het leven is (niet) maakbaar.

Geen wonder dat je het vraagt, vragensteller, dit is inderdaad een bijzonder lastig te vertalen woord, weer.

We hebben in het Engels de term “social engineering” die goed in de buurt komt als we het hebben over de maakbaarheid van de samenleving. Ook in andere contexten kun je dat “to engineer” (= ontwerpen en in elkaar zetten) vaak inzetten. Maar er zijn nog veel meer mogelijkheden die het allemaal net-niet of misschien net-wel zijn.

In de tabel hieronder doe ik een paar suggesties voor vertalingen naar het Engels.

De maakbare samenlevingEngineered society.

Engineered social change

Manipulated society.

Malleable society.

Controllable society.

Micromanaged society.

Regulated society.

Shapeable society (beetje twijfelachtig)

Man-made social change (idem)
De maakbaarheid van de samenlevingSocial engineering

The pliability/ malleability/ perfectability of society.

Top-down social change

Government-controlled social change
Ons geloof in de maakbaarheid van de samenleving wankelt.Our faith in the power of social engineering is faltering.
Een betere wereld is maakbaar.A better world is achievable (=mogelijk)

A better world can be engineered (=door de mens ontworpen en gemaakt)
Verandering is maakbaarChange can be engineered
Het leven is niet maakbaarLife cannot be socially engineered.

You cannot change the way life works.

It is an illusion that life is completely under your control.

It is not in your power to change the confines of life.
De maakbare mensThe potential for human beings to be changed/ improved/ perfected.

Human augmentation

Human enhancement

Biohacking/ body hacking
De natuur is niet maakbaarNature cannot be manufactured.

It is not in your power to change the natural world.

Nature cannot be upgraded.

Nature was not created by humans and cannot be changed by them

Letterlijke betekenis van “maakbaar”

Maakbaar in letterlijke zin kun je vertalen met “manufacturable“.

“Ja hoor, dit product dat je hebt ontworpen is prima maakbaar.”

“Sure, this product you designed is perfectly manufacturable.”

“(technically) feasable” (uitvoerbaar) en “constructable” (“bouwbaar”) heb je ook nog.

Voor het gebruik zoals in de tabel hierboven vind ik deze vertalingen haast nooit passen.

Wat betekent “maakbaarheid”

Bij zo’n lastig te vertalen begrip ga ik altijd ook graag even na wat het in het Nederlands eigenlijk betekent.

Volgens Wikipedia is de maakbare samenleving “de mate waarin de maatschappij door overheidsingrijpen fundamenteel dient te worden veranderd naar de eigen ideologie”. Woorden.org geeft “of iets naar eigen wens (of ideologie) kan worden ingericht, vervaardigd of gevormd”

Welke vertalingen vind ik niet goed

Zoooo veel slechte vertalingen voor maakbaar op het internet!

“conceivable” – ik snap de logica, want “to conceive” kan ook “creeëren” betekenen, maar “conceivable” betekent “denkbaar”

“repairable” of “fixable” – dit betekent “herstelbaar” en is geen goede vertaling. Dan liever het vergelijkbare “malleable”.

“makeable” of “makeability” zal niet begrepen worden.

Iets met “construct” zoals “the construct of power” klopt ergens misschien wel, maar zal alleen door academici correct begrepen worden, terwijl “maakbaar” juist zo lekker down-to-earth is.

Andere onzinvertalingen die ik heb gezien: “mobility” en “susceptible”.

Heb je een moeilijk te vertalen woord?

Is er een woord of uitdrukking waarvoor je geen goede Engelse vertaling kunt vinden? Laat het me weten op mijn contactpagina, en ik probeer zo snel mogelijk te reageren.

Heddwen Newton is an English teacher and a translator from Dutch into English. She thinks about languages way too much, for example about how strange it is that these little blurb things are written in the third person.

Heddwen has two passports, two children, two smartphones, two arms, two legs, and two email newsletters.

Reader feedback for the newsletter English and the Dutch, which examines all the ways Dutch speakers interact with the English language.

“It’s funny, it’s informative, I truly love it! Keep it up :)”

“It is amusing and funny but also educational. Bonus: it’s about real life situations.”

“Weer wat leuke dingen geleerd en erg gelachen om het filmpje!”

Reader feedback about the other newsletter, English in Progress, which is about how the English language is evolving and how it is spoken around the world:

“Wonderful work! I thoroughly enjoy these newsletters, and use some of the info while teaching English to my students.”

“Love the variety, and the friendly informal tone!”

Also, academic Lynne Murphy, author of The Prodigal Tongue, about the differences between American and British English, recommended my newsletter in her newsletter. I was chuffed (BrE) and stoked (AmE)!

Meer lezen? GA NAAR EEN WILLEKEURIG ARTIKEL

Disclaimer: deze site is geen woordenboek. Mijn vertalingen zijn de meningen van één mens, en mijn voorbeelden zijn zelfverzonnen. Meer weten? Kijk dan bij de veelgestelde vragen.

Bron foto: Pixabay

Hoe zeg je “boerenkool” in het Engels?

De plant boerenkool heet in het Engels “kale“, zoals je hierboven op het plaatje kunt zien. Er is geen verschil tussen Amerikaans en Brits Engels, iedereen noemt het “kale“. Wil je heel specifiek maken dat je onze soort boerenkool bedoelt, met van die krullerige donkere bladeren, dan kun je ook nog “curly kale” zeggen.

Je hebt ook nog het Engelse woord “borecole” voor ons soort boerenkool. Dat is natuurlijk leuk, want dat is een woord dat de Engelsen van ons hebben. Helaas is het niet een woord dat veel Engelstaligen zullen kennen. Beter niet gebruiken, dus.

Tot zover is de vertaling naar het Engels dus makkelijk. Ingewikkelder wordt het als we het over het gerecht hebben.

Hoe vertaal je het gerecht “boerenkool” naar het Engels?

Aangezien men in Engelstalige landen geen stamppotten kent, en ook geen boerenkool, moet je kiezen. Ofwel je gebruikt de Nederlandse naam (dat doen veel Engelse online recepten, zie ik):

Dutch boerenkool stamppot

Dutch kale stamppot (dit is mijn favoriet)

Dutch boerenkool dish

of je neemt een letterlijke vertaling:

Dutch kale “mash pot” (deze vind ik zo slecht nog niet)

ofwel je vergelijkt het met een gerecht dat ze wel kennen:

Kale hash (voor Amerikanen, hash betekent een mengelmoesje van vanalles, vaak vooral vlees)

Kale bubble and squeak (voor Britten, omschrijving hier. Ik raad hem niet aan want erg regionaal en ouderwets)

ofwel je geeft een omschrijving:

mashed potatoes and kale with sausage

Deze vertalingen vind ik niet zo goed

Wikipedia geeft ook “leaf cabbage” voor de plant boerenkool, maar die term ken ik niet. Even struinen over het internet vertelt mij ook dat dit woord niet wordt gebruikt voor boerenkool.

Collard greens = Galicische kool. Niet hetzelfde. Ik denk dat deze vertaling vroeger wel werd gekozen omdat Engelstaligen “kale” toen niet kenden, maar dat is nu niet meer het geval (zie hieronder).

farmer’s cabbage – dit is de letterlijke vertaling, maar Engelstaligen zullen bij “farmer’s cabbage” gewoon aan een witte kool denken, omdat dat de meest gangbare kool is.

Waarom klinkt “kale” veel hipper dan “boerenkool”?

Die naam klinkt in het Engels nogal hip, terwijl “boerenkool” voor ons oubollig is. Dat komt omdat men “kale” een jaar of tien geleden in Amerika ontdekt heeft als superfood. Hier een stukje uit The Atlantic van 2019:

Since about 2011, when Gwyneth Paltrow taught the world how to make kale chips on the Ellen show, kale has entered into the cultural lexicon as a status symbol for a generation of young adults drawn to conspicuous health-consciousness. Whereas spinach has been popular for generations and brussels sprouts have become gradually more trendy, the dominant produce-department narrative of the past decade has been that Americans are just crazy for kale.

Voor vertalers zoals ik is dit goed nieuws. Vroeger had je een probleem bij het vertalen van boerenkool, maar nu weet bijna iedere Engelstalige wel wat “kale” is.

Heddwen Newton is an English teacher and a translator from Dutch into English. She thinks about languages way too much, for example about how strange it is that these little blurb things are written in the third person.

Heddwen has two passports, two children, two smartphones, two arms, two legs, and two email newsletters.

Reader feedback for the newsletter English and the Dutch, which examines all the ways Dutch speakers interact with the English language.

“It’s funny, it’s informative, I truly love it! Keep it up :)”

“It is amusing and funny but also educational. Bonus: it’s about real life situations.”

“Weer wat leuke dingen geleerd en erg gelachen om het filmpje!”

Reader feedback about the other newsletter, English in Progress, which is about how the English language is evolving and how it is spoken around the world:

“Wonderful work! I thoroughly enjoy these newsletters, and use some of the info while teaching English to my students.”

“Love the variety, and the friendly informal tone!”

Also, academic Lynne Murphy, author of The Prodigal Tongue, about the differences between American and British English, recommended my newsletter in her newsletter. I was chuffed (BrE) and stoked (AmE)!

Meer lezen? GA NAAR EEN WILLEKEURIG ARTIKEL

Disclaimer: deze site is geen woordenboek. Mijn vertalingen zijn de meningen van één mens, en mijn voorbeelden zijn zelfverzonnen. Meer weten? Kijk dan bij de veelgestelde vragen.

Bron foto: plant: Mark Stebnicki, Pexels, gerecht: flickr.com/photos/yannah (cropped), CC BY-SA 2.0

Hoe zeg je “speculaas” in het Engels?

Speculaas kun je niet naar het Engels vertalen, omdat dit koekje in Engelstalige landen simpelweg niet bestaat. Je zegt in het Engels dus gewoon “speculaas” of beter nog “speculaas biscuit” (Brits Engels) of “speculaas cookie” (Amerikaans Engels) om duidelijk te maken dat het om een koekje gaat.

Je ziet in Engelstalige teksten weleens “spekulatius”. Dat is de Duitse naam voor speculaas. Er is geen reden voor een Nederlander om de Duitse term te kiezen, en Engelstaligen zullen deze Duitse term niet beter of slechter begrijpen dan ons woord “speculaas”.

Vergelijkbare Engelse koekjes

Speculaas smaakt een beetje als “gingerbread biscuits (UK)/ cookies(US)” (afhankelijk van het recept, wel), en lijkt er ook een beetje op. Speculaas heeft verder met “gingerbread biscuits” gemeen dat ze in December vaker gegeten worden. Zoek je dus een vergelijking, dan is dit denk ik de beste keus. (Let op: niet “gingerbread” zonder biscuit, dat is meer ontbijtkoek).

“Ginger biscuits“, “spiced biscuits“, “Dutch biscuits”, “cinnamon biscuits” (cinnamon = kaneel) heb ik ook gezien. Allemaal niet perfect, maar prima als je vooral duidelijk wil maken dat het om een koekje gaat.

Kijk vooral ook naar mijn artikel over kruidnoten.

Heddwen Newton is an English teacher and a translator from Dutch into English. She thinks about languages way too much, for example about how strange it is that these little blurb things are written in the third person.

Heddwen has two passports, two children, two smartphones, two arms, two legs, and two email newsletters.

Reader feedback for the newsletter English and the Dutch, which examines all the ways Dutch speakers interact with the English language.

“It’s funny, it’s informative, I truly love it! Keep it up :)”

“It is amusing and funny but also educational. Bonus: it’s about real life situations.”

“Weer wat leuke dingen geleerd en erg gelachen om het filmpje!”

Reader feedback about the other newsletter, English in Progress, which is about how the English language is evolving and how it is spoken around the world:

“Wonderful work! I thoroughly enjoy these newsletters, and use some of the info while teaching English to my students.”

“Love the variety, and the friendly informal tone!”

Also, academic Lynne Murphy, author of The Prodigal Tongue, about the differences between American and British English, recommended my newsletter in her newsletter. I was chuffed (BrE) and stoked (AmE)!

Meer lezen? GA NAAR EEN WILLEKEURIG ARTIKEL

Disclaimer: deze site is geen woordenboek. Mijn vertalingen zijn de meningen van één mens, en mijn voorbeelden zijn zelfverzonnen. Meer weten? Kijk dan bij de veelgestelde vragen.

Bron foto: flickr.com/photos/oldworldcookies (cropped), CC BY 2.0

Hoe zeg je “anderhalvemetermaatschappij” in het Engels?

Ik kreeg via mijn contactpagina de vraag voor een Engelse vertaling van “anderhalvemetermaatschappij”. Goede vraag, want die vertaling is er niet, in ieder geval niet in het kort.

Die anderhalve meter wordt in het Engels “social distancing” genoemd. Dat betekent zoiets als “het afstand bewaren in sociale settings”. In sommige Engelstalige landen wordt gesproken over “six feet” en in anderen over “one-and-a-half metres”, maar die afstand is nergens een generieke term voor het afstand nemen geworden zoals bij ons.

Een vertaling voor het concept “anderhalvemetersamenleving” wordt daarom iets als “a society characterised by social distancing” of “when life is bound by social distancing“.

Als je het over Nederland hebt, dan kun je het beste een letterlijke vertaling nemen, en daar dan een uitleg bij geven.

The Dutch came up with a name for a life governed by covid restrictions: the 1.5-metre society.

In lopende teksten kun je er het beste wat anders voor verzinnen.

Binnenkort komt er een einde aan de anderhalvemetermaatschappij.Soon, the government will ease covid restrictions.

Social distancing will be at an end, soon.
In de anderhalvemetermaatschappij is thuiswerken normaal.Working from home is normal when coronavirus restrictions are in place.

Wat is de anderhalvemetersamenleving?

Even om te controleren dat we het over hetzelfde hebben, de volgende tekst komt van Wikipedia:

De anderhalvemetersamenleving (ook anderhalvemetereconomie of anderhalvemetermaatschappij) is een voorgestelde ordening van de samenleving waarbij mensen anderhalve meter afstand houden van elkaar. De term wordt gebezigd voor een maatschappij waarbij mensen in de publieke ruimte aan sociale onthouding doen om een epidemie te voorkomen of in te dammen bij het ontbreken van vaccins.

Deze artikelen zijn misschien ook interessant

Heb je een moeilijk te vertalen woord?

Is er een woord of uitdrukking waarvoor je geen goede Engelse vertaling kunt vinden? Laat het me weten op mijn contactpagina, en ik probeer zo snel mogelijk te reageren.

Heddwen Newton is an English teacher and a translator from Dutch into English. She thinks about languages way too much, for example about how strange it is that these little blurb things are written in the third person.

Heddwen has two passports, two children, two smartphones, two arms, two legs, and two email newsletters.

Reader feedback for the newsletter English and the Dutch, which examines all the ways Dutch speakers interact with the English language.

“It’s funny, it’s informative, I truly love it! Keep it up :)”

“It is amusing and funny but also educational. Bonus: it’s about real life situations.”

“Weer wat leuke dingen geleerd en erg gelachen om het filmpje!”

Reader feedback about the other newsletter, English in Progress, which is about how the English language is evolving and how it is spoken around the world:

“Wonderful work! I thoroughly enjoy these newsletters, and use some of the info while teaching English to my students.”

“Love the variety, and the friendly informal tone!”

Also, academic Lynne Murphy, author of The Prodigal Tongue, about the differences between American and British English, recommended my newsletter in her newsletter. I was chuffed (BrE) and stoked (AmE)!

Meer lezen? GA NAAR EEN WILLEKEURIG ARTIKEL

Disclaimer: deze site is geen woordenboek. Mijn vertalingen zijn de meningen van één mens, en mijn voorbeelden zijn zelfverzonnen. Meer weten? Kijk dan bij de veelgestelde vragen.

Bron foto: Tim Mossholder, Pexels