Categorie: etymologie

Hoe zeg je “uilskuiken” in het Engels?

Hoe kun je uilskuiken het beste naar het Engels vertalen? Op het internet ben ik ”silly goose” tegengekomen, maar dat vind ik een meer speelse betekenis dragen.

Deze vraag kwam binnen op mijn contactpagina (tijdens mijn vakantie, dus excuses voor het late antwoord). Dit is nu echt een woord dat ik zelf nooit gebruik, dus extra leuk om het te mogen vertalen 🙂

Ik ben het met de vragensteller eens dat “silly goose” niet past. Een “silly goose”, dat is je nette Britse oudtante die haar bril is vergeten. Een “uilskuiken”, dat is je neef die telkens weer duizenden euros overmaakt naar zijn “Russische vriendin” die hij via Facebook heeft leren kennen en die een verbazend diepe stem heeft aan de telefoon.

Het Engels heeft natuurlijk, net als het Nederlands, een hele rits woorden om iemand te vertellen dat hij of zij dom is. Mensen doen dat nu eenmaal graag, elkaar voor dom uitmaken 😉 Ik heb hieronder een lijstje gemaakt.

Voor het wat ouderwetse en speelse woord “uilskuiken” (ik heb het dus over het woord, niet over de betekenis, zoals de vragensteller hierboven) vind ik zelf het Amerikaanse “dingleberry” wel passen, of het Britse “nincompoop“. Voor een minder grappige, maar nog steeds die ouderwetsheid-dragende vertaling zou ik kiezen voor “simpleton“.

Wil je het graag bij vogels houden, dan biedt alleen “booby” zich aan. Dat is behalve Engels voor “domoor” ook een nogal dom uitziende zeevogel. (De vogel is naar de domoor vernoemd, niet andersom. En dat “booby” zowel “domoor” als “tiet” kan betekenen is toeval, de woorden hebben een andere herkomst, dus het is niet zo dat het een van het ander komt.)

Blue-footed boobies. Zijn ze niet prachtig?

Hieronder een lijstje domoren. Ik heb ook ooit een stukje geschreven voor “flapdrol“, dus daar kun je ook op klikken voor nog meer termen.

Brits:

fool

moron

simpleton

nincompoop

cretin (best wel heftig)

idiot

clot

plonker

Amerikaans

dunce

jughead

blockhead

dope

dork

fool

ignoramus

lamebrain

retard (populair maar problematisch, niet gebruiken)

pea brain

schmuk

dingleberry

knucklehead

Internationaal Engels:

(“Internationaal Engels” bestaat niet, maar bij onderstaande termen heb ik geen sterk landgevoel)

dimwit

dummy

imbecile (erg sterk)

En nog zoveel meer….

Heb je een moeilijk te vertalen woord?

Is er een woord of uitdrukking waarvan je altijd denkt “hoe zeg ik dat nou in het Engels?” Laat het me dan weten! Dat kan gewoon hieronder in de comments of op mijn contactpagina.

Tips&Tricks Tuesday is even met vakantie 🙂

Heddwen Newton is docent en vertaler Engels.

Disclaimer: deze site is geen woordenboek. Mijn vertalingen zijn de meningen van één mens, en mijn voorbeelden zijn zelfverzonnen. Meer weten? Kijk dan bij de veelgestelde vragen.

Bron foto: uilskuiken: flickr.com/photos/krishnacolor (cropped), CC BY 2.0 / boobies: flickr.com/photos/79305942@N00 (cropped), CC BY-SA 2.0

Hoe zeg je “fancy-fair” in het Engels?

Nederlands: fancy-fair / Engels: fete, fair, bazaar, bake sale, fundraising event

Wat is een “fancy-fair” in het Nederlands?

“Fancy-fair” wordt vaak genoemd in oude lijstjes van Engelse pseudo-leenwoorden, maar in dit geval moet ik toegeven dat ik er in het Nederlands nog nooit van had gehoord. Het blijkt een woord te zijn dat al sinds 1855 (!) in het Nederlands gebruikt wordt voor liefdadigheidsbazaars. Van die marktjes die een school of vereniging organiseert om geld op te halen voor het goede doel, dus. Vroeger ging het blijkbaar om “fancy” artikelen, maar tegenwoordig wordt er vanalles verkocht.

Ik heb zelf het gevoel dat “fancy-fair” als term in het Nederlands niet meer zo bekend is, maar het kan ook zijn dat ik domtoevallig nooit op een school of bij een vereniging heb gezeten die zoiets organiseerde.

Wat denk jij, is het woord “fancy-fair” in het Nederlands nog normaal, of niet? Ik hoor het graag in de comments!

Hoe vertaal je “fancy-fair” het beste naar het Engels?

Een informele markt voor het goede doel waar mensen zelfgemaakte taartjes en oude spullen verkopen heeft in het Engels een aantal mogelijke termen, waarvan er helaas geen enkele echt goed de lading dekt. Je zult dus per geval moeten kiezen.

bake sale – gaat het vooral om baksels, dan is dit een goede vertaling. Zijn er ook nog spelletjes voor de kinderen en een paar andere stands, dan kan het ook wel, maar het verkopen van zelfgebakken taartjes e.d. moet wel de hoofdactiviteit zijn

bazaar – mijn favoriete online woordenboek Collins zegt, voor zowel Amerikaans als Brits Engels: “a sale of miscellaneous contributed articles to benefit some charity, cause, organization, etc”. Eigenlijk perfect, dus. Het nadeel is dat veel Engelstaligen uit andere landen er een heel ander beeld bij zullen hebben, namelijk van ofwel een winkel met goedkope troep, ofwel een overdekte markt in het Midden-Oosten. Daarom toch af te raden als vertaling (helaas!).

fete – met of zonder dakje op de e (fête), je mag kiezen. Altijd buiten, niet per se voor het goede doel, qua sfeer wel hetzelfde idee. Je zet er vaak nog iets voor, “village fete” of “church fete” bijvoorbeeld.

fair – een algemeen woord voor een markt (bv trade fair, village fair, book fair). Zet je er “village” of “church” voor dan is het wel duidelijk wat je bedoelt. Britten zullen gauw denken aan een kermis.

fun fair – meestal een kermis, kan in het Brits Engels ook verwijzen naar een kleinere gebeurtenis met spelletjes voor kinderen.

fundraising event – superdroog, maar wel superduidelijk als het erom gaat dat het geld naar het goede doel gaat. Zoek je sponsoren dan is het een goed idee om iets te schrijven als “we are organising a fundraising event”

Wat denkt een Engelstalige bij “fancy fair”?

“Fancy” betekent in het Engels dat er veel opsmuk met iets gepaard gaat, of dat iets duur of chic is. Vaak zit er een sarcastisch toontje aan “oh, look at you, all dressed up. Don’t you look fancy.” Iemand die verder nooit van de term gehoord heeft, zal denk ik denken aan een wat protserige markt (Amerikaan) of een gethematiseerde kermis (Brits).

Ik denk niet dat het een heel vervelende fout is als je tegen een Engelstalige zegt dat je een “fancy fair” hebt georganiseerd. Ik denk dat ze er wel wat mee kunnen als ze erachter komen dat het om een marktje voor het goede doel gaat. Maar ze zullen wel twijfelen wat er bedoeld wordt, dus als vertaling kun je toch beter één van de bovenstaande termen kiezen.

Vroeger was “fancy fair” in het Engels wel degelijk een markt-plus-kermis voor het goede doel. (Daarmee is dit ook eigenlijk geen speudo-leenwoord, maar een leenwoord dat in de ene taal niet meer betekent wat hij in de andere taal nog wel betekent). Er zijn dan ook nog steeds steden in de UK die hun lokale kermis “fancy fair” noemen. Het allitereert ook zo lekker. Je ziet dan vaak dat ze 19e-eeuwse elementen bij het design betrekken, zoals deze in Londen:

False Friend Friday

Elke vrijdag is het op deze site “False Friend Friday”. Zelfs als je erg goed Engels spreekt, zijn valse vrienden goed om in de gaten te houden, want als je zo’n woord fout vertaalt, heb je het vaak zelf niet in de gaten terwijl je toehoorder zich achter de oren krabt. Vandaar dat ik er zoveel stukjes over schrijf!

Heddwen Newton is docent en vertaler Engels.

Disclaimer: deze site is geen woordenboek. Mijn vertalingen zijn de meningen van één mens, en mijn voorbeelden zijn zelfverzonnen. Meer weten? Kijk dan bij de veelgestelde vragen.

Bron foto: flickr.com/photos/14730981@N08 (cropped), CC BY-SA 2.0

Hoe zeg je “de inwendige mens” in het Engels?

In het Nederlands ook behoorlijk raar als je erover na gaat denken, “de inwendige mens”. Hij is behoorlijk lastig naar het Engels te vertalen, en ook meteen een hoofdpijndossier voor vertalers Engels die het Nederlands niet als moedertaal spreken. Die hebben namelijk vaak geen idee wat er bedoeld wordt – ze snappen gewoon niet dat het over eten gaat. Dat levert veel grappige missers op.

Hoe vertaal je “de inwendige mens” het beste naar het Engels?

Een directe vertaling is er niet, dus je zult in het Engels een andere oplossing moeten verzinnen. Hieronder zet ik een paar opties op een rijtje:

Het mooie restaurant betekent dat de inwendige mens ook niets tekort zal komen.The lovely restaurant means you will be spoilt for choice when it comes to food and drink.
You will find delicious food at the lovely restaurant.
There’s no need to go hungry, as the hotel also boasts a charming restaurant.
The lovely restaurant will excite and delight your taste buds. (over the top – grappig)
Na de lange wandeling besluiten we dat het tijd is om de inwendige mens te sterken.After the long walk we decided it was time for a bite to eat.
After the long walk we decided to fortify ourselves with some hearty fare. (ouderwets-grappig)
Geen zorgen, de inwendige mens wordt niet vergeten!Don’t worry, there will be plenty to eat!
Don’t worry, we’ll be providing food and drinks.
Don’t worry, there will be sustenance. (pretentieus-grappig)

Zoals je ziet, is er geen enkele vertaling die echt dicht in de buurt komt. Vertalingen met *fortify your inner man* of *think of your inward human* (hahaha) zijn volstrekte onzin in het Engels. (Ja, je ziet “inner man” online vaak als vertaling. Toch is het onzin.)

Wat betekent “inwendige mens”?

Waar in de Bijbel “de inwendige mens” nog refereerde naar de ziel en de gedachten van een mens, is deze uitdrukking sinds de 19e eeuw gaan refereren naar de letterlijke inwendige mens. In andere woorden: je ingewanden, en je maag en darmen in het bijzonder (yuck!).

De oorspronkelijke uitdrukking is eigenlijk “de inwendige mens versterken”, maar je hoort hem tegenwoordig ook vaak met andere werkwoorden.

Het cliché wil dat je op een mooie dag uit bijvoorbeeld eerst je hoofd stimuleert met een bezoek aan een museum, daarna je ledematen met een fijne wandeling, en dan je verteer-organen met lekker eten (nogmaals yuck). Je leest hem vaak (héél vaak) in toeristische teksten die een plek aanprijzen waar ook iets te eten en te drinken valt.

Heb je een moeilijk te vertalen woord?

Is er een woord of uitdrukking waarvan je altijd denkt “hoe zeg ik dat nou in het Engels?” Laat het me dan weten! Dat kan gewoon hieronder in de comments of op mijn contactpagina.

Heddwen Newton is docent en vertaler Engels.

Disclaimer: deze site is geen woordenboek. Mijn vertalingen zijn de meningen van één mens, en mijn voorbeelden zijn zelfverzonnen. Meer weten? Kijk dan bij de veelgestelde vragen.

Bron foto: Andrea Piacquadio, Pexels

Sunday Funday: we’ll begin with a box

oxen, not oxes

Deze had mijn moeder in de jaren ’80 al op de koelkast hangen, en om de zoveel tijd steekt hij op social media weer de kop op. Het rijmpje dat meestel “why English is so hard” genoemd wordt.

Het rijmpje blijkt nog ouder dan ik had kunnen verzinnen, hij stamt uit minstens 1896! De oorspronkelijke auteur blijkt niet te achterhalen, maar die is intussen toch al dood, gok ik zo, dus die zal het wel niet zo erg vinden, van die social media.

Hier is de oorspronkelijke tekst:

We’ll begin with a box, and the plural is boxes,
But the plural of ox should be oxen, not oxes.
Then one fowl is a goose, but two are called geese,
Yet the plural of moose should never be meese,
You may find a lone mouse or a whole nest of mice,
But the plural of house is houses, not hice.

If the plural of man is always called men,
Why shouldn’t the plural of pan be called pen?

The cow in the plural may be cows or kine,
But a bow if repeated is never called bine,
And the plural of vow is vows, never vine.

If I speak of a foot and you show me your feet,
And I give you a boot would a pair be called beet?
If one is a tooth, and a whole set are teeth,
Why shouldn’t the plural of booth be called beeth?

If the singular’s this and the plural is these,
Should the plural of kiss ever be nicknamed keese?

Then one may be that and three would be those,
Yet hat in the plural would never be hose,
And the plural of cat is cats, not cose.

We speak of a brother, and also of brethren,
But though we say mother, we never say methren,
Then the masculine pronouns are he, his and him,
But imagine the feminine she, shis and shim,

So the English, I think, you all will agree,
Is the queerest language you ever did see.

Zoals je kunt zien is er echt weinig aan veranderd in al die tijd. De paarse stukjes zijin weggehaald (dat laatste stukje staat er meestal wel bij, maar dan met “funniest” in plaats van “queerest”).

Dat het meervoud van “cow” ooit “kine1” was, dat had ik je niet kunnen vertellen, dus ik snap wel dat ze dat stukje hebben weggehaald. En dat “this”, “these”, “kiss”, “keese” dat loopt ook niet helemaal lekker.

Is het terecht?

Mensen die Duits hebben geleerd, of een andere taal waar er flink veel meervouden zijn die je gewoon uit je hoofd moet stampen, vinden dit rijmpje grappig maar halen toch vooral hun schouders op.

De onregelmatige meervouden in het Engels vormen een kort rijtje die de meeste leerlingen vrij snel onder de knie hebben. Echt geen groot probleem, dus.

footfeet
goosegeese
louselice
diedice
manmen
mousemice
toothteeth
womanwomen (uitspraak: “wimmin”)
childchildren
oxoxen
sheepsheep
fishfish (“fishes” hoor je steeds vaker)
personpeople

Dan heeft het Engels ook nog een paar Latiijnse meervouden, zoals “alumnus – alumni”, maar die zijn voor ons Nederlanders vaak hetzelfde en daarom niet zo moeilijk.

Wikipedia heeft een mooie, complete lijst van Engelse meervouden, waarin ook goed aangegeven staat welke meervouden intussen ook vaak regelmatig gebruikt worden, (zoals “curriculums”) want je hoeft niet moeilijk te doen als het makkelijk kan!

Sunday Funday

Deze site, hoezegjeinhetEngels.nl, bespreekt Nederlandse woorden die moeilijk naar het Engels te vertalen zijn, zoals hoeveelste en zweverig. Maar zondag is het tijd voor ontspanning en dan zet ik een iets leuks op mijn blog dat met taal of cultuur te maken heeft. Want dat is leuk! 😉

Heddwen Newton is docent en vertaler Engels.

1 Taalkunde nerdhoekje: “kine” is een dubbel-meervoud, zoals bij ons kind – kinderen. De oorspronkelijke meervoud was onregelmatig (kind – kinder, zoals in het Duits) en daar werd toen een -en achteraan gezet. In het geval van “kine” was cow vroeger “cu” met de meervoudsvorm “cy” (vergelijk Duits: Kuh – Kühe). Achter dat “cy” werd een n gezet “cyn”, en dat werd later “kine”. Het doet me denken aan “poxes” waarover ik een tijdje geleden schreef. Die meervoudsvorm “kine” wordt tegenwoordig nooit meer gebruikt in het Engels, je zegt gewoon “cows”.

Nederlandstalige podcasts over taal

Niet echt helemaal logisch voor deze site, want ze gaan niet over het Engels, maar ik luister graag naar podcasts over taal en ik gok dat dat ook geldt voor veel van mijn lezers.

Bovendien, als je een Nederlandstalige podcast maakt over taal, dan ontkom je er niet aan om de Engelse taal ook af en toe langs te laten komen, al is het alleen maar om te klagen over de verengelsing van het Nederlands 😉

Bomberdebomberdebom… ik presenteer: mijn lijstje taalpodcasts voor Nederlandstaligen. Op alfabetische volgorde, lekker neutraal.

De Lettercast

De Lettercast (“letterkast”, snappie ‘m?) was een podcast van Wim Daniëls en Frank van Pamelen die elke week aan de hand van de volgende letter van het alfabet een leuk half uurtje deed over taal en taalkunst. Fijne gasten, goeie humor, leuke weetjes – dit is met stip mijn favoriete Nederlandstalige taalpodcast. Hij is er bij de letter “L” zomaar ineens zonder uitleg mee opgehouden. Ontzettend jammer.

De podcast is niet tijdsgebonden dus ik raad iedereen aan om hem alsnog op te zoeken en te luisteren. (Begin bij het begin, niet bij het eind). En mochten de heren dit lezen: als jullie het alfabet afmaken hebben jullie in mij in ieder geval één trouwe luisteraar!

De Taalnerds

Twintigers Walt (geïnteresseerde) en Claire van Leeuwen (taalkundige) bespreken aan de keukentafel leuke dingen over taal, naar voorbeeld van het Engelstalige Lingthusiasm. Het zijn mijn soort mensen, met mijn soort humor en interesses, en ik luister graag naar hun gesprekken, ook als het soms wat kabbelt.

Waar de andere podcasts in dit rijtje meer over de Nederlandse taal gaan, gaat deze echt over taalkunde in de breedste zin van het woord, en dat is denk ik ook meteen hun probleem: ik luister graag naar taalkundige podcasts, maar ik doe dat net zo goed in het Engels, en met mij nog meer taalkundig geïnteresseerde Nederlanders, denk ik. Ik vrees daarom dat deze podcast niet de aandacht heeft gekregen die hij verdient.

De Taalstaat

Dit NPO Radio 1 programma vind je ook als podcast in je podcastapp. Gepresenteerd door radioveteraan Frits Spits (maakt al radio sinds 1973!), met Nederlandstalige muziek als omlijsting. Veel literatuur en schrijvers, elke week ook vaste gasten met bijvoorbeeld woorden die opvallen in de media. Ik luister hem niet zo vaak als ik zou willen, want voor mij is twee uur toch altijd net iets te lang, en ik zit niet zo in de Nederlandse literatuur, waardoor ik die stukken vaak nogal saai vind. Maar als ik luister zitten er altijd wel één of twee zeer interessante dingen tussen.

De officiële podcastomschrijving (“Is het wilden of wouden…”) moeten ze maar eens aanpassen want die doet de uitzending geen eer aan.

John & Paul hebben woorden

De Tilburgse taaldocenten Paul Geerts en John van Uden praten elkaar één keer per week aan de keukentafel bij over wat hen die week is opgevallen op taalgebied.

Een gezellige kletspodcast met een zachte G, die mag werken aan de verstaanbaarheid, en die zijn publiek wat meer mag meenemen – de onderwerpen gaan vaak van de hak op de tak en ik heb soms moeite de heren te volgen. En ik ben in Tilburg opgegroeid, dus aan het accent kan het niet liggen 🙂

Over taal gesproken

Wat ik mooi vind? Als twee organisaties die ongeveer hetzelfde doen dat gewoon erkennen en gaan samenwerken. Hulde dus aan Onze Taal en het Instituut voor de Nederlandse Taal, die op veel vlakken samenwerken, waaronder deze podcast.

Presentatoren Laura van Eerten en Raymond Noë spreken elke aflevering een deskundige over de Nederlandse taal. Wat ik hier zo tof aan vind, is dat beide presentatoren heel goed zijn in vragen stellen en nieuwsgierig zijn waardoor de geïnterviewde echt tot zijn of haar recht komt. Ze doen het leuk en onderhoudend en de podcast is ook fijn en professioneel opgenomen en geknipt. Zonder dat het een saai lesje wordt zorgen ze ervoor dat de luisteraar ook echt snapt waar het over gaat. (Al klinkt het bij Noë soms alsof hij het zelf allemaal wat saai vindt, maar dat ligt aan zijn stem, denk ik.)

Taalnatie

Taalnatie (“taalnazi”, snappie deze ook?) is een wekelijkse podcast van slechts 5 minuten per keer waarin een (semi-)bekende Nederlander optreedt als invaldocent Nederlands voor een (nep)klas pubers en iets vertelt over zijn of haar stokpaardje als het over het Nederlands gaat.

De stemmen zijn geweldig, en de afwerking is prachtig, heel gelikt en professioneel. En verder ga ik er niets over zeggen, want dit is namelijk niet mijn humor… Maar humor is persoonlijk, en waarschijnlijk zit ik niet in de doelgroep, dus ik zou zeggen: luister een aflevering of twee en vel je eigen oordeel.

Tot in de puntjes

Ik ben groot fan van Miet Ooms. Ze is vertaalster en taalkundige, een uitstekende combinatie (knipoog), en heeft met “Buurtaal” en “Tot in de puntjes” twee toffe boeken afgeleverd die ook daadwerkelijk bij mij thuis in de kast staan.

Deze korte podcast (6 afleveringen van zo’n 6 minuten per stuk) over leestekens is goed geschreven en mooi geknipt, met muziek en geluidseffecten. Enige manco is dat Miets stem wat te voorlezerig en snel is, waardoor ik soms moeite had om het goed te volgen.

Waar komt pindakaas vandaan?

Deze podcast van het Instituut voor de Nederlandse Taal gaat over etymologie van Nederlandse woorden. In het eerste seizoen deden ze telkens een hele korte aflevering (3 minuten) over slechts één woord, in het tweede seizoen groeperen ze in een kleine tien minuten een aantal woorden om een thema.

Net als “over taal gesproken” is dit een fijne podcast om naar te luisteren omdat het van zulke professionele kwaliteit is. Fijne muziek, goed opgenomen stemmen, goede editing. En de Vlaamse dame die af en toe voorbijkomt, heeft een prachtige stem waar ik helemaal jaloers van wordt.

Naast die mooie vorm is het ook qua inhoud gewoon leuk, als je tenminste, zoals ik, van etymologie houdt. Etymologie kan erg droog worden, maar ik vind dat ze daar goed mee omgaan door toch vooral de sappigere verhalen uit te kiezen.

Ben ik een podcast vergeten?

Behalve Kletsheads, die specifiek over taalverwerving en tweetaligheid gaat bij kinderen en die ik even niet in dit lijstje heb opgenomen, zijn dit ze volgens mij allemaal. Alle Nederlandstalige podcasts over taal. Ben ik er toch eentje vergeten?Laat het me dan weten in de comments hieronder!

Tips&Tricks Tuesday

Elke dinsdag is het Tips&Tricks Tuesday op hoezegjeinhetEngels.nl. De naam zegt het al, ik geef dan een tip over taal of cultuur voor Nederlandstaligen die Engels schrijven en/of spreken. 

Heddwen Newton is docent en vertaler Engels.

Hoe zeg je “luchtkasteel” in het Engels?

Betekenis 1: een onbereikbare droom

“Luchtkasteel” valt voor mij in de categorie “makkelijk te vertalen”, er is namelijk een hele verzameling aan Engelse vertalingen om uit te kiezen, inclusief het letterlijke “castle in the air“.

Nog gangbaarder Engels dan “castle in the air” is de vertaling “pipe dream” (de pijp in kwestie is een opiumpijp). We hebben ook nog het leuke Amerikaanse “pie in the sky” en het wat negatiever klinkende “wishful thinking“.

Maar je hebt ook nog het simpele “fantasy” (let op, dit betekent in dit geval “verzinsel” of “dagdroom” en niet “fantasie”). In diezelfde categorie vallen ook “daydream“, “illusion“, “delusion” (= waanvoorstelling), of “mirage” (=luchtspiegeling),

Als iemand nu in een luchtkasteel zit, maar het nog niet zelf doorheeft, dan zeg je in het Engels “fool’s paradise“.

Genoeg om uit te kiezen, dus!

Deze vertalingen vind ik niet zo goed

Het hele letterlijke “air castle” zou ik vermijden. Ook al zijn er bronnen te vinden die zeggen dat het goed Engels is, ik vind het raar klinken, en ik denk dat het makkelijk verkeerd begrepen zou kunnen worden.

Woordenboeken geven ook “castle in Spain”. Deze wordt inderdaad af en toe nog wel in het Engels gebruikt op deze manier, maar veel vaker bedoelt de schrijver met “castle in Spain” letterlijk een kasteel in Spanje. Ik vind het maar verwarrend. Ook de Engelse woordenboeken geven aan dat deze uitdrukking erg zeldzaam is geworden.

“Chimera” is in principe een goede vertaling, maar heeft als nadeel dat het ook kan verwijzen naar een mythologisch beest. Een nog groter nadeel is dat heel veel Engelstaligen niet zullen weten wat het betekent, het is geen gangbare term.

Betekenis 2: een springkussen

Wikipedia heeft een hele lijst aan mogelijke Engelse termen voor het soort luchtkasteel in het plaatje hierboven, maar wat mij betreft zijn de twee meest gangbare termen “bouncy castle” (UK) en “bounce house” (US).

Heb je een moeilijk te vertalen woord?

Is er een woord of uitdrukking waarvan je altijd denkt “hoe zeg ik dat nou in het Engels?” Laat het me dan weten! Dat kan gewoon hieronder in de comments of op mijn contactpagina.

Heddwen Newton is docent en vertaler Engels.

Disclaimer: deze site is geen woordenboek. Mijn vertalingen zijn de meningen van één mens, en mijn voorbeelden zijn zelfverzonnen. Meer weten? Kijk dan bij de veelgestelde vragen.

Bron foto kasteel in wolken: Sarah Richter, Pixabay, springkussen: flickr.com/photos/ravedelay (cropped), CC BY 2.0

Hoe zeg je “apenpokken” in het Engels?

Ik zou liever een smakelijker onderwerp hebben gekozen, maar zaterdag is mijn Spotlight Saturday, waarin ik een term uit de actualiteit behandel, en deze week kom ik er niet omheen om de Engelse vertaling te bespreken voor deze ziekte die sinds kort in Europa te vinden is.

De vertaling is in principe heel makkelijk, de ziekte heet in het Engels namelijk “monkeypox“. (Officieel één woord. Je ziet het ook weleens uit elkaar geschreven, maar aan elkaar is beter.)

“Pox” is taalkundig interessant

Wat taalkundig interessant is aan dit woord is de spelling van “pox”. Als Nederlander herken je er makkelijk een meervoud in, omdat het bij ons “pokken” heet. Nederlanders maken daarom weleens de fout dat ze *monkeypocks* schrijven.

Maar wat nu zo leuk is: Nederlanders hebben gelijk. De spelling was daadwerkelijk vroeger “pockes“, meervoud van “pock”. Maar eeuwen geleden heeft iemand bedacht om het met een “x” te schrijven. De reden is onbekend, al acht ik het waarschijnlijk dat het simpelweg komt omdat het korter is. Stel je voor je bent een 16e eeuwse ambtenaar die doodsoorzaken in aan het vullen is op een lijst na een uitbraak. Dan maak je er al snel “pox” van, lijkt me.

Dat “pock” zie je trouwens nog terug in het Engelse “pockmark”, officieel een litteken van de pokken, die in het algemeen gebruikt wordt voor pokken-achtige oneffenheden.

The moon is pockmarked with craters.

Pokkenen

Huidige Engelstaligen herkennen “pox” niet meer als meervoudsvorm, waardoor je de grappige situatie krijgt dat je in het Engels kunt spreken van “poxes”. Eigenlijk dus “pokkenen”. Geen heel standaard Engels, hoor, want hoe vaak heb je het nu over meerdere vormen van pokken tegelijk, maar wel leuk als je van taal houdt.

Monkeypox, smallpox and chickenpox are all types of poxes.

Hoe zit het met al die andere pokken?

Kom, ik ben nu toch bezig, even de andere belangrijke pokken benoemen.

EngelsNederlandsWat?
chickenpoxwaterpokkenstandaard kinderziekte, komt vaak voor
smallpoxpokkengingen mensen vroeger bij bosjes dood aan, nu uitgeroeid, hoera
cowpoxkoepokkenkan van een koe op een mens overgaan, maar is niet zo gevaarlijk en is historisch heel belangrijk omdat het de basis was van het allereerste vaccin

Spotlight Saturday

Elke zaterdag is het op deze site Spotlight Saturday. Ik bespreek dan een woord of uitdrukking uit de actualiteit. Zie je een Nederlandse term voorbijkomen in het nieuws dat goed op deze site zou passen? Laat het me weten op mijn contactpagina!

Heddwen Newton is docent en vertaler Engels.

Disclaimer: deze site is geen woordenboek. Mijn vertalingen zijn de meningen van één mens, en mijn voorbeelden zijn zelfverzonnen. Meer weten? Kijk dan bij de veelgestelde vragen.

Bron foto: A D, pexels (ik dacht: liever een lief aapje dan zo’n nare foto met pokken. Aan de andere kant voel ik me schuldig want die aap kan er ook niets aan doen. Maar ja.) Maan: flickr.com/photos/uahirise-mars, public domain

Hoe zeg je “knop” in het Engels

Nederlands: knop / Engels: button

In het Engels is elke knop die je DRUKT een “button” (en dus niet “knob”), elke knop die je DRAAIT is een “knob“.

In de praktijk zijn “buttons” vaak kleiner dan “knobs”, maar je kunt ook best een “button” hebben die veel groter is dan de “knob” ernaast – het gaat erom of je hem drukt of draait.

Hieronder een selectie knoppen en hun Engelse vertaling.

Nederlands: knopjes / Engels: buttons
Nederlands: toetsen / Engels: keys
Nederlands: (draai)knoppen / Engels: knobs
Nederlands: deurknop / Engels: door knob
Nederlands: schakelaar / Engels: switch

Net als het Nederlandse “knop” is het Engelse woord “button” een soort overkoepelende term die misschien niet helemaal juist is, maar wel begrepen wordt als je hem verkeerd gebruikt. Dus als je zegt *press the Enter button on your keyboard* (eigenlijk “key”) of *please twist the button to turn the music up* (eigenlijk “knob”) of *can you press the button to turn the light on?* (eigenlijk, in de meeste gevallen, “flick the switch”) dan begrijpen mensen je wel.

Alleen bij die deurknop zou ik “button” niet begrijpen.

(Het bovenste gedeelte van een versnellingspook heet in het Engels trouwens ook een “knob”, ik denk dat dat is omdat het op een deurknop lijkt. Of misschien omdat het vroeger een draaiknop was? Wie weet.)

Je spreekt de “k” in “knob” niet uit

Heb je dus een knop die draait, een deurknop, of een volumeknop, of een draaiknop om een babystoel te verstellen, dan is dat in het Engels dus “knob”. Zoals alle woorden in het Engels die met “kn” beginnen, spreek je die “k” niet uit, je zegt dus “nob”. Ik schreef er eerder ooit een stukje over.

Waarom “toets” en niet “knop”?

Soms schrijf ik een stukje en dan bedenk ik een vraag die niemand stelt behalve ik, en dan wil ik het antwoord weten, en dan móet ik jullie ook allemaal dat antwoord vertellen, want anders heb ik al dat werk voor alleen mezelf gedaan, en dat kan natuurlijk niet…

In dit geval: Waarom heet een toetsenbord geen knoppenbord (en een “keyboard” geen “buttonboard”)?

Dit is niet helemaal duidelijk, en het internet houdt zich er veel te weinig mee bezig, vind ik. (Internetburgers aller landen schaamt u!) De beste uitleg vind ik tot nu toe dat de toetsen op een typmachine vroeger een hendeltje bedienden die een letter op het papier aansloeg, net zoals de toetsen op een piano een hendeltje bedienen om een noot aan te slaan op een gespannen snaar.

Een andere reden zou kunnen zijn dat je met een toets slechts heel even een stroomkring creëert die tegen een apparaat zegt “doe dit”, terwijl een ouderwetse knop een “aan” stand heeft en een “uit” stand. Die had ik zelf bedacht, maar hij klopt niet helemaal want een afstandsbediening of rekenmachine heeft knoppen (“buttons”) en geen toetsen.

Okee, klaar. Bedankt voor jullie aandacht. 🙂

False Friend Friday

Elke vrijdag is het op deze site “False Friend Friday”. Zelfs als je erg goed Engels spreekt, zijn valse vrienden goed om in de gaten te houden, want als je zo’n woord fout vertaalt, heb je het vaak zelf niet in de gaten terwijl je toehoorder zich achter de oren krabt. Vandaar dat ik er zoveel stukjes over schrijf!

Heddwen Newton is docent en vertaler Engels.

Disclaimer: deze site is geen woordenboek. Mijn vertalingen zijn de meningen van één mens, en mijn voorbeelden zijn zelfverzonnen. Meer weten? Kijk dan bij de veelgestelde vragen.

Bronnen foto’s: 1: flickr.com/photos/dps / CC BY 2.0 2. flickr.com/photos/horiavarlan / CC BY 2.0 (cropped) 3. flickr.com/photos/matsuyuki / CC BY-SA 2.0 (cropped)/ 4: flickr.com/photos/dominicotine / CC BY-SA 2.0 (cropped) 4: flickr.com/photos/lara604 / CC BY 2.0 5: flickr.com/photos/lamdogjunkie / CC BY 2.0

Hoe zeg je “de zoete inval” in het Engels?

Kijk nou, zo warm en hartelijk. Helemaal niet geposeerd, ofzo.

Vragensteller Peta vroeg of ik de Engelse vertaling kan geven voor “de zoete inval”. Bij dezen. 😉

Wat betekent “de zoete inval”?

Als je huis “de zoete inval” is, dan is iedereen altijd welkom. Er wordt zeer gastvrij onthaald en er is dus ook vaak bezoek. Vragensteller Peta voegt daaraan toe dat dat betekent dat het ook vaak luidruchtig is, vanwege al die gasten. Haar voorbeeldzin was dan ook:

Bij ons thuis was het altijd de zoete inval, tot ergernis van mijn zus die bij die drukte niet kon lezen.

(Bedankt, Peta, voor het geven van een voorbeeldzin, heel fijn!)

Een ander voorbeeld:

Laten we naar mijn oom gaan, het is daar de zoete inval, je mag altijd komen, en het eten is altijd lekker!

Hoe vertaal je “de zoete inval” het beste naar het Engels?

Er is geen directe vertaling, dus we zullen het anders moeten oplossen. In het Engels zeg je over een huis waar gasten altijd welkom zijn “the door is always open” of “we have an open-door policy“, dus dat is een mooie oplossing.

Minder kleurrijke oplossingen zijn het simpele “guests are always welcome” of iets als “those people are warmhearted, generous hosts, who never turn anyone away“.

Voor jongeren zou je ook nog kunnen zeggen dat het huis een “hangout spot” of “hangout” is.

The door to our home was always open, to the annoyance of my sister, who had a hard time reading her books with all that commotion in the background.

En als het om een snoepwinkel gaat?

Dit is een keten in de UK

“De Zoete Inval” was in Nederland ook jarenlang een typische naam voor een snoepwinkel, van die kleine ouderwetse omawinkeltjes. De benaming van het snoepwinkeltje is afgeleid van de uitdrukking, niet andersom. Eerst was het een typische benaming voor een herberg (dan hebben we het over eeuwen geleden), daarna werd het een uitdrukking, en pas daar weer na werd het een typische naam voor snoepwinkels en banketbakkers.

Er is in het Engels niet echt één typische naam voor ouderwetse snoepwinkels. Als een vertaling met een knipoog mogelijk is dan zou ik kiezen voor “ye olde sweet shoppe” (let op dat hier historisch weinig van klopt, maar het is een veelgemaakt grapje om voor ouderwetse dingen “ye olde” te zetten). Een banketbakker wordt dan “ye olde bakery” of “ye olde pastry shoppe“.

Wil je het Amerikaanser, dan kun je iets doen als “candy land” of “sugar shack” of één van de tienduizend opties die bijvoorbeeld hier worden gegeven. Overigens kennen Amerikanen dat grapje met “ye olde” ook.

(Er blijkt trouwens een hele subcategorie aan internetpagina’s te bestaan met lange lijsten mogelijke benamingen voor winkels. Who knew?!)

Bedankt aan de vragensteller!

Heel tof dat Peta deze vraag stelde. Heb jij ook een woord of uitdrukking waarvan je altijd denkt “hoe zeg ik dat nou in het Engels?” Laat het me weten op mijn contactpagina.

Heddwen Newton is docent en vertaler Engels.

Disclaimer: deze site is geen woordenboek. Mijn vertalingen zijn de meningen van één mens, en mijn voorbeelden zijn zelfverzonnen. Meer weten? Kijk dan bij de veelgestelde vragen.

Bronnen foto’s: ikea-achtige awkwardheid: Nicole Michalou / Pexels, nep-oude snoepwinkel: flickr.com/photos/ell-r-brown / CC BY-SA 2.0

Sunday Funday: true name of the bear

Mijn favoriete nerd-internet-comic* XKCD meets mijn favoriete nerd-internet-taalkundige Gretchen McCulloch. Het resultaat is prachtig.

–

En nog eentje:

Sunday Funday

Deze site, hoezegjeinhetEngels.nl, bespreekt Nederlandse woorden die moeilijk naar het Engels te vertalen zijn, zoals hoeveelste en zweverig. Maar zondag is het tijd voor ontspanning en dan zet ik een iets leuks op mijn blog dat met taal of cultuur te maken heeft. Want dat is leuk! 😉

Heddwen Newton is docent en vertaler Engels.

*om eerlijk te zijn staat XKCD bij mij op de tweede plaats, na Saturday Morning Breakfast Cereal. Gretchen is wel echt mijn nummer één. 😉