Het was een van mijn eerste posts op deze site, “inhoudelijk”. Voor mij is dit namelijk één van de meest onvertaalbare Nederlandse woorden naar het Engels. Hieronder een tabel met mijn vertaalpogingen:
| Nederlands | Engels |
| Ik wil het er graag inhoudelijk over hebben | I want to stop talking about the how and start talking about the what. Let’s leave the organisational stuff for now and talk about the reason we are here. Let’s get down to business. Let’s dig into the details. Let’s get to the meat of the matter. Let’s talk about the facts. Let’s talk about the specifics. Let’s talk about the actual subject-matter. Let’s talk about the issues at hand. Let’s talk about what’s actually relevant. |
| Ik ben er niet inhoudelijk op ingegaan. | I didn’t talk about the specifics. I didn’t touch on the core issues. |
| een inhoudelijk onderwerp (in de zin van een belangrijk onderwerp) | a weighty subject (belangrijk en zwaarwegend) an important subject the facts a meaningful subject a work-related subject a relevant subject |
| Er zijn wat inhoudelijke wijzigingen geweest. | Niet te vertalen. There have been some core changes. (= fundamenteel) There have been some relevant changes. (= relevant) There have been some substantive changes. (= wezenlijk) There have been a few material changes. (= wezenlijk) There have been some changes in the content (dit voelt voor mij in het Engels vrij betekenisloos.) Some changes have been made. (want tja, je moet toch wat) |
| Laten we het over de inhoudelijke aspecten hebben. | Let’s talk about what it is that we actually want to do. Let’s talk about the specifics. Let’s talk about the aspects that are relevant to the case at hand. |
| We hebben een nieuw plan, maar ik kan er inhoudelijk nog niet zoveel over zeggen. | I can’t say much about the details. I can’t give much meaningful information. I can’t give much relevant information. I can’t talk about specifics. |
| Ik heb dat boek nog niet gelezen, ik kan er inhoudelijk niet zoveel over zeggen. | I haven’t read that book yet, I can’t say much about the contents. I haven’t read that book yet, I can’t tell you exactly what it’s about. |
| We hebben een inhoudelijk plan opgesteld. (Let op: dit is geen goed Nederlands.) | We have drawn up a detailed plan. We have drawn up a comprehensive plan. We have drawn up a strategic plan. We have drawn up a plan of operations. |
| Naast een procesmatige rol ben je ook inhoudelijk betrokken. | You are not only involved in the how but also in the what. You are involved in both the method and the message. You are involved in both the execution and the content. |
| Inhoudelijk was de presentatie gedetailleerd, maar de uitvoering had boeiender gekund. | Contentwise, the presentation was detailed, but the delivery could have been more engaging. (Let op: dit is slecht in hele enkele gevallen een goede vertaling. Zie hieronder.) In terms of content, the presentation was detailed, but the delivery could have been more engaging. (Idem!) From a content perspective, the presentation was detailed, but the delivery could have been more engaging. (Idem!) |
| Ik heb een inhoudelijke vraag. | Niet te vertalen I’d like to ask something about the material itself. My question concerns the actual topic discussed. |
Wat betekent “inhoudelijk”?
Laten we eerst proberen “inhoudelijk” in het Nederlands uit te leggen. Als iets “inhoudelijk” is, dan gaat het over de inhoud, en niet over andere aspecten.
Als je het bijvoorbeeld hebt over een contract, en je wilt zeggen dat er “inhoudelijke wijzigingen” zijn geweest, dan bedoel je dat de wijzigingen zijn aangebracht in datgene waar het contract echt over gáát. Niet alleen wijzigingen in spelling, lettertype, of opmaak, en ook meer dan het verbeteren van een paar zinnen.
“Inhoudelijk” was in mei 2022 bijvoorbeeld met Rutte en zijn sms-jes in het nieuws.
Ruttes verhaal is tot nu toe nog niet echt opgepikt door de internationale pers. Ik vond alleen deze vertaling in de Malay Mail. Het is een enorm lelijke vertaling, die ook nog eens moeilijk te begrijpen is, en wat mij betreft niet hetzelfde betekent. Dit laat goed zien hoe moeilijk dit woord is om te vertalen.
Wat is het probleem?
“Inhoudelijk” is één van de moeilijkste Nederlandse woorden om naar het Engels te vertalen. Er is gewoon geen goede tegenhanger in het Engels.
Wat het extra moeilijk maakt, is dat “inhoudelijk” in het Nederlands soms best wollig is in betekenis. Want wat is een “inhoudelijk onderwerp”? Ieder onderwerp heeft tenslotte inhoud…
Bedoel je “inhoudelijk” of bedoel je “belangrijk”?
Een mogelijke vertaling is “substantive” of “of substance“. (bijvoorbeeld “inhoudelijke veranderingen” > “substantive changes”). “Substantive” betekent “wezenlijk”. Zijn “wezenlijke veranderingen” hetzelfde als “inhoudelijke veranderingen”? Ik weet het niet zo goed. Maar ik hoor wel vaak Engelstaligen dit woord gebruiken in een zin waar we in het Nederlands “inhoudelijk” zouden gebruiken. Dus als je het echt niet weet, is dit de veiligste vertaling.
Als het gaat om het woord “inhoudelijk” is mijn belangrijkste tip om na te denken wat je écht wilt zeggen. Probeer je zin in het Nederlands anders te formuleren, en vertaal de nieuwe zin dan naar het Engels. Vaak kun je het woord “inhoudelijk” gewoon weglaten. Probleem opgelost!
Soms wordt “inhoudelijk” gebruikt terwijl eigenlijk “belangrijk” bedoeld wordt. Dan is de vertaling natuurlijk “important“.
Welke vertalingen vind ik niet zo goed?
Waarom niet “contentwise”?
Ik hoor Nederlandstaligen ook nog weleens *contentwise* gebruiken. Ten eerste past dat meestal niet. *I have a content-wise question* is geen goede Engelse zin.
Ten tweede zal een Engelsman denken aan woorden als “healthwise” of “weatherwise”. Dit zijn gekunstelde, maar wel bestaande Engelse woorden die iets betekenen als “gezondheidsmatig” of “weersmatig” of in het Nederlands ook wel “gezondheidsgewijs” of “weersgewijs”. “Weatherwise I think it would be a good idea to wear a coat today.”
Je ziet het aan mijn Nederlandse vertalingen al. “Inhoudsgewijs” is ongebruikelijk en lelijk, en “contentwise” is dat in het Engels ook.
Waarom niet “in terms of contents”?
Een verkeerde vertaling die door veel woordenboeken wordt gegeven, is “in terms of contents”. Deze is qua gebruik vergelijkbaar met “contentwise”; het past meestal niet in de zin, en het betekent iets als “op het gebied van de inhoud”. Gekunsteld, lelijk en raar.
Daar komt bij dat “contents” vaak verwijst naar de inhoudsopgave. Als ik iemand “in terms of contents” zou horen zeggen, dan zou ik denken dat ze “in terms of the contents” wilden zeggen, en dat ze het willen hebben over de inhoudsopgave.
Een verdediging van het woord “inhoudelijk”
Hierboven beschrijf ik dat “inhoudelijk” vaak wordt gebruikt als er eigenlijk “belangrijk” wordt bedoeld. Toch vind ik dat het woord veel bestaansrecht heeft, en dat het raar is dat er geen goede Engelse tegenhanger is.
Ik heb bijvoorbeeld weleens de term “inhoudelijke vraag” gebruikt. Na een hoorcollege nam onze docent vragen aan van studenten. Veel mensen staken een vinger op, en alle vragen gingen over organisatorische zaken. “Wanneer is de deadline voor ons essay?”, “Moeten we hoofdstuk 3 voor het tentamen kennen?”, dat soort werk. Toen ik aan de beurt was, leidde ik mijn vraag in door te zeggen “Ik heb een inhoudelijke vraag.” Op deze manier wilde ik aan de docent en mijn klasgenoten aangeven dat mijn vraag ging over de inhoud van het hoorcollege.
Heddwen against the machine
Dit is een oud artikel waar ik zelf al heel wat vertalingen voor verzonnen had. In 2024 heb ik mijn voorbeeldzinnen ook aan ChatGPT voorgelegd en kon ik vaststellen dat mijn verzinsels van twee jaar daarvoor toch beter waren. ChatGPT geeft wat mij betreft veel lelijke en niet-kloppende vertalingen. Veel vertalingen met “substantive” en “content”. Begrijpelijk voor zo’n moeilijk te vertalen woord, maar je ziet in zo’n geval goed dat ChatGPT niet in staat is tot omdenken, een zin als “I want to stop talking about the how and start talking about the what” ligt voor ChatGPT te ver van de bron en is niet iets dat hij vanzelf zal genereren.
ChatGPT is echter wel een goede brainstormpartner – na enig porren, voorzien van context en een aantal van mijn eigen wat “out of the box” vertaalvoorstellen, bedacht ChatGPT “it’s not about the method, it’s about the message”. Wow!
Dit artikel is op 16-05-2023 herschreven, met veel dank aan Lennart in de comments! Op 19-05-2023 kreeg ik in de comments de tip “relevant” die ik toe heb gevoegd. Op 16-09-2024 heb ik het artikel met hulp van ChatGPT nogmaals herschreven.
Heddwen Newton is an English teacher and a translator from Dutch into English. She thinks about languages way too much, for example about how strange it is that these little blurb things are written in the third person.
Heddwen has two children, two passports, two smartphones, two arms, two legs, and two email newsletters.
English and the Dutch examines all the ways Dutch speakers interact with the English language. It has almost 1500 subscribers and is growing every day. Sign up here.
English in Progress is about how the English language is evolving and how it is spoken around the world. It has more than 2300 subscribers and is growing every day. Sign up here.
Meer lezen? GA NAAR EEN WILLEKEURIG ARTIKEL
Disclaimer: deze site is geen woordenboek. Mijn vertalingen zijn de meningen van één mens, en mijn voorbeelden zijn zelfverzonnen. Meer weten? Kijk dan bij de veelgestelde vragen.
Bron foto: Lum3n, Pexels
“Inhoudelijk” wordt denk ik vaak gebruikt als men hoofd- van bijzaken wil onderscheiden. In dat geval zou ik waarschijnlijk ‘relevant’ gebruiken.
Dat is een vertaalmogelijkheid die inderdaad voor een paar van mijn voorbeelden in de tabel goed past. Ik heb hem toegevoegd. Heel erg bedankt!
Ik vind jouw vertaling best goed, Heddwen.
Inhoudelijk gaat vaak over ‘specifics, details, the subject at hand’. In dat voorbeeld van Rutte, zou ik die smsje’s beschrijven als ‘work-related messages’. Zo zou het in een Engelstalige overheidsrichtlijn over het bewaren van berichten staan, denk ik.
Maar ‘work-related’ werkt lang niet in al die voorbeelden. Daarintegen. Er is een degelijk verschil tussen die projectmanagement/ administratieve kant van het werk en de inhoudelijke kant, zoals iemand al heeft aangegeven.
Nederlands is mijn tweede taal en als ik ‘inhoudelijk’ op mijn werk hoor, vat ik het vaak op als iets in de richting van “detailed, substantial, significant, thorough, weighty” maar ook soms “technical, complicated, something that will take a good amount of time”. Ongeveer.
Ook een paar suggesties voor jouw eerste voorbeeld, die weliswaar wat informeel zijn: Let’s get down to business. Let’s dig into the details. Let’s get to the meat of the matter.
Heel fijn om te horen dat “inhoudelijk” ook voor jou lastig is, Lennart. Het vervreemdt me altijd zo dat zo weinig mensen vastlopen op de vertaling ervan!
Ik heb je suggesties weer toegevoegd, met veel dank!
Hoewel je schrijft dat “contents” je doet denken aan een inhoudsopgave, gebruik ik “content” (enkelvoud) zelf wel in de context van een project. Daarbij betekent het letterlijk “inhoud”: “We propose some changes to the content of this work package.” Het voorbeeld over “inhoudelijke wijzigingen”, wat je gaf zonder vertaling, zou in mijn werkwereld “changes to the content” worden. Meestal zit daar wel een hint achter over waar die inhoud dan in zit (de-inhoud-van-wat, anders wordt het veel te wollig en bedoel je waarschijnlijk toch iets anders).
Ik werk veel aan grote projecten waarbij veel verschillende partijen betrokken zijn en dan wil je een onderscheid kunnen maken tussen de “inhoudelijke kant van het project” (waarbij het gaat over wat er uiteindelijk gedaan en geleverd gaat worden) versus de administratieve kant (het zuivere “projectmanagement”, waarbij het eigenlijk niet uitmaakt wat de inhoud is).