Hoe zeg je “gezellig” in het Engels?

“Gezellig” is voor taalkenners het klassieke voorbeeld van een Nederlands woord dat in de meeste andere talen, inclusief het Engels, geen tegenhanger heeft. Er is simpelweg geen woord in het Engels dat alle nuances van het woord gezellig in zich draagt. Er zijn hele afstudeerscripties en boekhoofdstukken over geschreven. Daar heb ik niet zoveel aan toe te voegen.

Ik bekijk het meer van de praktische kant. Je hebt een zin met het woord “gezellig”, en die moet je vertalen. Daarom hieronder een heel aantal opties. Ze zijn niet perfect, soms zelfs verre van. Maar ze bieden wel een oplossing.

(NB. Ik heb voor mijn vertaalopties dankbaar gebruik gemaakt van het boekhoofdstuk “Gezellig: A Dutch Cultural Keyword Unpacked” van wijlen Bert Peeters.)

1. gezellige plek in het Engels

Nederlands	Engels
Kortom, ‘Huize Pruimtabak’ is hét meest gezellige bejaardentehuis van het land.	In short, “Huize Pruimtabak” is the most welcoming retirement home in the country. In short, “Huize Pruimtabak” is the most hospitable retirement home in the country. In short, “Huize Pruimtabak” is the most best retirement home in the country for fun-loving, social retirees.
Het gezellige en kleinschalige complex bestaat uit 3 appartementen en 3 studio’s.	The welcoming and small-scale complex comprises 3 flats and 3 studios. The pleasant and small-scale complex comprises 3 flats and 3 studios. This small-scale complex comprises 3 flats and 3 studios and is a popular choice for students and young adults. (code voor: het kan luidruchtig zijn ’s nachts)
Mocht u echter wel een keer uit eten willen in één van de vele gezellige restaurantjes die Harderwijk rijk is, dan zijn onze medewerkers u vanzelfsprekend graag van dienst.	If ever you fancy dining out in one of the many charming Harderwijk restaurants, our team will be more than happy to be of service. If ever you fancy dining out in one of the many warm and welcoming Harderwijk restaurants, our team will be more than happy to be of service.
De kustlijn is maar liefst 960 km lang en er zijn heel wat gezellige vakantieplaatsjes met hotels van uitstekende kwaliteit	The coast line is a whopping 960 km long and there are plenty of vibrant holiday resorts with hotels of outstanding quality. (= uitgaansgebied) The coast line is a whopping 960 km long and there are plenty of charming holiday spots with hotels of outstanding quality.
De tafel is gezellig gedekt.	The table setting is very pleasant. The table looks very attractive. Someone did a great job laying the table. The table decorations will make every guest feel right at home. The table decorations make for a warm and welcoming atmosphere.

Hier mijn tabel voor het kiezen voor een goede vertaling van gezellig als je het hebt over een plek:

Gezellig want:	Veel mensen	Knus ingericht	Gastvrije sfeer
Kleine plek:	Lively	Cosy	Welcoming/ Friendly
Grote plek:	Vibrant	Welcoming	Welcoming/ Hospitable

2. gezellige sfeer in het Engels

Nederlands	Engels
Gelukkig was de tribune groot genoeg om de ruim 750 supporters te herbergen en was het daar best gezellig.	Fortunately the stands were big enough to host the 750-odd supporters and the atmosphere was great.
In Pipodorp is het altijd gezellig.	Pipodorp has a great atmosphere. Everyone feels right at home in Pipodorp. There’s always something fun to do in Pipodorp. Pipodorp is a great place to be. Pipodorp has a fun, informal atmosphere.
Deze zaal heeft een gezellige uitstraling door de informele sfeer die hier hangt.	This room has an easy-going vibe thanks to its informal atmosphere. The informal atmosphere and the welcoming vibe make this room a great place to be.
En dat allemaal in een gezellige ambiance met een hapje en een drankje.	And all of that in an informal ambience with a snack and a drink.
Het was heel gezellig met een menigte mensen met kleedjes en stoeltjes en een podium met koortjes, solisten, bands etc.	There was a great atmosphere, lots of people with picnic blankets and chairs and a stage with choirs, soloists, bands etc. There was a convivial atmosphere, lots of people with picnic blankets and chairs and a stage with choirs, soloists, bands etc. There was a jovial atmosphere, lots of people with picnic blankets and chairs and a stage with choirs, soloists, bands etc.
Houden jullie het wel gezellig, vanavond?	Keep it civil tonight, guys, okay? Let’s all stay friends tonight, okay? Remember people live here, okay?
Wat zeker is is dat ook zij het gezellig zullen hebben en genieten van muziek en alle andere nieuwe kunstvormen.	What is certain is that they, too, will have a great time enjoying music and all other new art forms.
Ik vier Kerstmis gezellig alleen met een zelfgemaakt driegangenmenu en een lekkere fles cava erbij.	I celebrate Christmas alone in a cosy atmosphere with a self-cooked three course dinner and a nice bottle of cava to boot. (US Engels: cozy)
Ook staat er voor iedereen een hapje en een drankje klaar om gezellig samen na te praten.	In addition we will have a bite and a drink ready for everyone so we can enjoy each other’s company while we dicuss everything we learned.
Op de boulevard langs de haven was het ook gezellig druk.	On the boulevard along the harbour, too; lots of people, great atmosphere.
Na het officiele gedeelte van de receptie ontstond al gauw een gezellige rumoerigheid, die zelfs voortduurde nadat het personeel de bar had gesloten.	After the official part of the reception was over we all had a chatty, chummy afterparty, which lasted even after the staff had closed the bar.

3. gezellige gebeurtenis/ evenement/ tijdsperiode in het Engels

Nederlands	Engels
In het zomerseizoen kunnen we elk (buiten)evenement combineren met een gezellige BBQ.	In the summer season, we can combine each outside event with a delicious BBQ.
Thuis heeft zijn vrouw alles in gereedheid gebracht voor een gezellig verjaardagsfeestje.	At home his wife took care of all the preparations for a fun birthday party.
De dag werd afgesloten met een gezellige maaltijd bij de ongezellige Chinees in de haven en een borrel in de lokale bar	The day ended with a pleasant meal at the unpleasant Chinese restaurant in the harbour quarter and a drink in the local bar. The day ended with a pleasant meal at the unpleasant Chinese restaurant in the harbour quarter and a drink in the local bar.
Al met al toch weer een gezellige avond met racen, pinballen en vooral veel gein!	All in all another fun evening with racing and pinball machines and above all lots of antics! All in all another entertaining evening with racing and pinball machines and above all lots of fun!
Jij was bij ons voor de gezelligste week van het jaar, de kerst.	You were with us during the most cheerful week of the year, Christmas.
Het was weer erg gezellig gisteravond.	We had a lovely time last night. We might have had a bit too much to drink last night.
Gezellig samen eten met de familie.	Have a cosy meal together with the family. (= intiem/ US Engels: cozy) Have a pleasant/ lovely/ easy-going dinner with the family.

4. een gezellig mens/ gedrag in het Engels

Nederlands	Engels
Onze vaste klanten zijn gezellige klanten.	Our regulars are fun to have around. It’s a great atmosphere when our regulars are at the bar.
Kinderen worden gelukkiger, gezelliger en beter ontwikkelde mensen als ze de gelegenheid krijgen om met elkaar te spelen.	Children become happier, more sociable and better developed individuals if they get the chance to play with one another. Children become happier, more fun to be around and better developed individuals if they get the chance to play with one another.
Als je niet gezellig kan doen, ga je maar naar je kamer	If you can’t be sociable, you might as well go to your room. If you’re not going to join in the fun, you might as well go to your room. If you are going to ruin the atmosphere like that, you might as well go to your room. If you are just going to sit there on your phone, you might as well go to your room. If you are just going to sit there all doom and gloom, you might as well go to your room.
Kom er gezellig bijzitten!	Come and join in! Don’t sit and pout like that, join us, we’re having fun! (niet erg aardig, misschien iets voor ouders tegen een tiener) Don’t be such a sourpuss! (niet erg aardig) Come and be sociable! (als grapje okee, geen normaal Engels)
Wat een gezellig mens!	What a lovely woman! What a nice guy! What a fun person to be around! I like her, she’s so talkative (= praatgraag) I like her, she’s so sociable I like her, she’s so good-humoured I like her, she’s so friendly I like her, she’s so affable (ouderwets)

Hoe zit het met “cosy”?

Veel Nederlandstaligen hebben vroeger op school het woord “cosy” (Amerikaanse spelling: cozy) geleerd voor “gezellig”. Die vertaling zie je dan ook heel vaak.

“Cosy” betekent “knus”. Warm en confortabel. En in sommige gevallen, bijvoorbeeld een knus ingerichte kamer met veel kussens en warm licht, is “knus” inderdaad vrijwel hetzelfde als “gezellig”. Maar in de meeste gevallen is “cozy” niet het goede woord, net zoals je niet altijd “knus” kunt zeggen als je “gezellig” bedoelt.

Net als “knus” kun je “cosy” ook gebruiken voor een atmosfeer tussen mensen. “Een knus diner met het gezin”. Dit betekent warm, fijn, intiem. In sommige gevallen is dat ongeveer hetzelfde als “gezellig”, maar meestal niet.

Let op: “cosy” betekent ook klein

Een andere belangrijke opmerking over “cosy”/ “cozy” is dat Engelstaligen bij zo’n woord een beeld hebben van een kleine plek, waar mensen dicht op elkaar zitten. Zie hier bijvoorbeeld een stukje van de “Lizzy Bennet Diaries“:

Ik zie dit in toeristische teksten vaak misgaan: als je een hotelkamer of een restaurant “cosy” noemt, dan denkt de lezer al snel dat je wilt zeggen “het is er klein, maar wel knus”. Maar bij bijvoorbeeld een hotelkamer zullen ze dan denken “ik heb liever een ruime kamer dan een knusse kamer!” en dan zullen ze dus juist door het woord “cosy” voor een ander hotel kiezen.

Hoe zit het met “convivial”?

Een andere vertaling, en eigenlijk de beste vertaling voor “gezellig” is “convivial“. Volgens het Engelse woordenboek betekent dit (of an atmosphere or event) friendly, lively, and enjoyable. (of a person) cheerful and friendly; jovial. Perfect, toch? Dekt de lading helemaal!

Het probleem met dit woord is simpelweg dat de meeste Engelstaligen hem niet kennen. (Dat zeg ik niet zomaar, ik heb er een enquete over gehouden. Van bijna 2000 Engelstalige respondenten (vooral Amerikanen) gaf 55% aan dat ze geen idee hadden wat het woord betekende.)

Dus je kunt het wel gebruiken, maar tenzij je publiek goed-opgeleid en belezen is, zullen ze je niet begrijpen. Andere woorden die in de buurt komen zoals “affable” en “gregarious” hebben dit probleem ook.

Over de zinnen in dit artikel

Ik heb 70% van de zinnen voor dit artikel gehaald uit het boekhoofdstuk “Gezellig: A Dutch cultural keyword unpacked” van professor Bert Peeters. Dit hoofdstuk gaat niet over vertalingen, maar over “cultural keywords“: woorden waarvan gezegd wordt dat ze iets zeggen over de cultuur waar ze vandaan komen. “Saudade” is een voorbeeld uit het Portugees, en “duscha” (ziel) uit het Russisch. Ons woord “gezellig” is ook een beroemd voorbeeld van zo’n keyword.

Het hoofdstuk staat in het boek “Meaning, Life and Culture: in conversation with Anna Wierzbicka” die via Google Scholar als PDF vrij verkrijgbaar is.

Wat vind jij?

Heb je een toevoeging voor dit artikel? Of een zin met het woord gezellig waarvoor je met de tabellen hierboven geen vertaling hebt kunnen vinden? Laat het me weten in de comments!

Heb je een moeilijk te vertalen woord?

Is er een woord of uitdrukking waarvoor je geen goede Engelse vertaling kunt vinden? Laat het me weten op mijn contactpagina, en ik probeer zo snel mogelijk te reageren.

Dit artikel uit mei 2019 heb ik op 19-03-2023 vo-le-dig herschreven. Dat was namelijk wel nodig!

Meer lezen? GA NAAR EEN WILLEKEURIG ARTIKEL

Disclaimer: deze site is geen woordenboek. Mijn vertalingen zijn de meningen van één mens, en mijn voorbeelden zijn zelfverzonnen. Meer weten? Kijk dan bij de veelgestelde vragen.

Bron foto: Askar Abayev, Pexels

Tekstuele bron: Peeters, B. (2020b). Gezellig: A Dutch cultural keyword unpacked. In Meaning, life and culture: In conversation with Anna Wierzbicka (1st ed., pp. 61–84). ANU Press.