“Bij de neus nemen” hoort thuis in het rijtje “spreekwoorden die klinken alsof ze best Engels zouden kunnen zijn”. *To grab by the nose* klinkt best plausibel. Maar helaas, zo zeggen we het niet in het Engels. Het is zelfs zo dat we in het Engels geen idioom hebben die precies hetzelfde betekent, al komen “to take someone for a ride” en “to pull someone’s leg” wel aardig in de buurt. Hieronder de vertaalopties op een rijtje.
Er zijn nogal veel manieren om in het Engels “voor de gek houden” te zeggen, en voor een niet-native speaker is het moeilijk te uitelkaar te houden. Ik heb hieronder een poging gedaan om ze op volgorde te zetten van “onschuldig” naar “echt vervelend als het je overkomt”. Maar het is lastig, want de context maakt ook weer uit…
to pull someone’s leg (= voor de gek houden als grapje)
to prank (= grapje met iemand uithalen) (US Engels)
to mislead (=liegen, om de tuin leiden)
to deceive (= bedriegen)
to cheat (=bedriegen)
to fool (=bedriegen, de ander voelt zich daarna dom)
to dupe (=bedriegen, de ander voelt zich daarna dom) (US Engels)
to take someone for a ride (= voor de gek houden)
to trick (=misleiden, voor de gek houden)
to pull a fast one (= misleiden, voor de gek houden, oplichten)
to mess someone about (=met iemand sollen, iemand het leven zuur maken)
to con (= oplichten)
Deze vertalingen vind ik niet goed
Ik zag ergens “to take the mickey”. Dit betekent dat je iemand plaagt, pest, de draak met iemand steekt. Meestal door diegene t.o.v. anderen te kleineren. Ik vind het geen goede vertaling. Bovendien is het erg Brits en zal het door veel Engelstaligen niet goed begrepen worden.
En verder is dit een voorbeeld van een uitdrukking die vaak misgaat omdat vertalers er zo graag die “neus” in willen houden. Als je een gezegde hebt met een bepaald voorwerp, of in dit geval een lichaamsdeel, dan kiezen vertalers vaak voor een Engels spreekwoord met datzelfde voorwerp, ook al betekent het heel iets anders. Ik zag het al eens bij “met de paplepel ingieten” en “met een sisser aflopen“. (Ik heb er een enorme hekel aan.)
Ik zie in online woordenboeken de vertaling “to lead by the nose”. Dit betekent dat je de volledige controle hebt over iemand. Vaak gaat het over “to let someone lead you by the nose”, dus dat je toelaat dat een ander jou domineert.
“He always lets his mother lead him by the nose“
“I’m tired of you leading me by the nose!“
De andere verkeerde neusgerelateerde vertaling die ik zie is “to put someone’s nose out of joint”. Dit betekent dat je iemand per ongeluk of expres beledigt of kwetst, en is dus niet hetzelfde.
Heddwen Newton is an English teacher and a translator from Dutch into English. She has two email newsletters:
English and the Dutch is for Dutch speakers looking to improve their English, but also for near-native speakers who write, translate into, or teach English. Also interesting for people who like to compare Dutch-speaking culture to everybody else in the world.
English in Progress keeps English speakers up to date on the latest developments in the English language. Subscribers are mostly academics, English teachers, translators and writers.
Meer lezen? GA NAAR EEN WILLEKEURIG ARTIKEL
Disclaimer: deze site is geen woordenboek. Mijn vertalingen zijn de meningen van één mens, en mijn voorbeelden zijn zelfverzonnen. Meer weten? Kijk dan bij de veelgestelde vragen.
Bron foto: Sarah Chai, Pexels (er wordt niet echt bij de neus “genomen” op dit plaatje, maar ik vond het ZO SCHATTIG OMG. Ik ben moeder van twee kleine kinderen, sue me.)