Ik vond online dit stukje van vertaler Marcel Lemmers waarin hij een paar naar het Engels onvertaalbare Nederlandse woorden bespreekt. Hah! Laat dat nu eens zijn waar ik me in specialiseer!
In zijn stuk noemt hij “meevallen” en “tegenvallen“, en etmaal, waarover ik al eens stukjes schreef, “remigreren” (die komt nog) en “nakomer”.
Wat is een “nakomer” of “nakomertje”?
Een “nakomertje” is een kindje dat geboren wordt als de broers en zussen al wat ouder zijn. Soms werd moeder onverwacht nog een keer zwanger, soms dachten de ouders juist dat het leuk zou zijn er weer een kleintje bij te nemen.
Voor mij extra leuk om een stukje over te schrijven, want ik ben er eentje! Mijn twee zussen zijn 6 en 7 jaar ouder.
Hoe vertaal je “nakomertje” het beste naar het Engels?
We hebben er weer één! Een onvertaalbaar Nederlands woord waar óók geen heel makkelijk alternatief voor te verzinnen is. Het is wel op te lossen, hoor, en ik zie online mooie voorbeelden die bedacht zijn door mijn collegavertalers, maar er is geen één-op-één vertaling. Het Engels heeft simpelweg geen woord voor dit concept.
De vertaling die ik het meest zie is “afterthought“. Dat is weer een Engels woord zonder Nederlandse vertaling, het is een “nadere overweging” of een “gedachte achteraf”. Een idee dat je aanvankelijk niet had, maar dat dan ineens in je opkomt. Bijvoorbeeld in de zin “She came home and took her coat off. As an afterthought she went out again to put the bin out.“
In de context van kinderen krijgen zeg je met dit woord dus dat de ouders eerst niet van plan waren nog een kind te nemen, en toen bedachten dat ze er toch een wilde hebben, niet als grote wens, maar meer van “oh ja, laten we dat ook nog doen”. Het is een negatief begrip, als je jezelf een “afterthought” noemt, dan geef je aan dat je ouders niet echt op je zaten te wachten. In sommige gevallen klopt dat, maar meestal is een “nakomertje” iets anders.
Een positiever begrip is “the baby of the family“. Daarmee is niet duidelijk dat je véél jonger bent dan je oudergenoten, maar wel dat je de jongste bent, (en dat je ook zo behandeld wordt, of je het wil of niet).
Was het nakomertje ongepland? Dan kun je “surprise baby” zeggen. Was het nakomertje zo laat omdat de ouders er heel graag nog eentje wilde, maar het lukte aanvankelijk maar niet? Dan is er de term “miracle child“. Bij allebei deze termen is er niet duidelijk dat er ook broers en zussen zijn, en bij “miracle child” zou ik zelfs denken dat dat niet zo was.
Eeen collegavertaler heeft “late-in-life baby” bedacht. Als je per se een korte term nodig hebt dan is dit misschien de beste, maar hij klinkt wel wat onnatuurlijk. “Late addition” (= late toevoeging) zag ik ook, vond ik ook wel goed.
Als al deze woorden niet goed passen, dan zul je het moeten omschrijven “I am the youngest by many years” of “my siblings are much older than me” of “I came along when my siblings were 8 and 10“.
Een begrip dat ik tegenkwam dat daadwerkelijk “nakomertje” betekent in onze zin van het woord is het Amerikaanse “caboose baby“. In oude treinen was de “caboose” het achterste treindeel waar het personeel sliep. Maar ja, wie weet dat nog? Behalve een artikel uit de Chicaco Tribune uit 1989 (!) wordt deze term niet echt gebruikt, dus je kunt er donder op zeggen dat hij niet begrepen zal worden. Maar het is wel een mooie term, dus ik vind eigenlijk dat wij Nederlanders hem terug moeten invoeren in de Engelse taal! Maar dan wel met een uitleg erbij, anders snappen ze het niet.
Welke vertalingen vind ik niet zo goed?
“Latecomer” of “late arrival” kunnen wel, maar dan moet er echt een uitleg bij zitten, want anders zou ik gewoon denken dat je het hebt over iemand die structureel te laat komt. “Late child” of “late baby” zijn nog erger, want dat kan ook nog slaan op een kind dat dood is.
Ik zie in een online woordenboek “nestling” staan, dat is een jong vogeltje. Ik denk niet dat mensen dat zouden begrijpen. Verder zie ik “accident of nature”, dat klinkt wel heel dramatisch, en “straggler” (=achterblijver/treuzelaar), die vind ik veel te negatief.
Heb je een moeilijk te vertalen woord?
Is er een woord of uitdrukking waarvoor je geen goede Engelse vertaling kunt vinden? Laat het me weten op mijn contactpagina, en ik probeer zo snel mogelijk te reageren.
Heddwen Newton is an English teacher and a translator from Dutch into English. She has two email newsletters:
English and the Dutch is for Dutch speakers looking to improve their English, but also for near-native speakers who write, translate into, or teach English. Also interesting for people who like to compare Dutch-speaking culture to everybody else in the world.
English in Progress keeps English speakers up to date on the latest developments in the English language. Subscribers are mostly academics, English teachers, translators and writers.
Meer lezen? GA NAAR EEN WILLEKEURIG ARTIKEL
Disclaimer: deze site is geen woordenboek. Mijn vertalingen zijn de meningen van één mens, en mijn voorbeelden zijn zelfverzonnen. Meer weten? Kijk dan bij de veelgestelde vragen.