Tips&Tricks Tuesday: de datum

De Engelse datumvolgorde is vreselijk onduidelijk

Het zal je niet ontgaan zijn bij je Engelse lessen op school, of gewoon bij het consumeren van Engelstalige media: bij het opschrijven van een datum schrijven Amerikanen de maand eerst.

Ofwel met alleen getallen:

9/11/2001

Ofwel met de maand uitgeschreven:

September 11, 2001

(Historisch gezien een naar voorbeeld, sorry daarvoor. Maar qua onthouden is het nu eenmaal handig, omdat we 9/11 allemaal kennen.)

De meeste andere landen, waaronder Nederland en de UK, prefereren de volgorde dag – maand – jaar. Nederland doet dat met liggende streepjes, België met puntjes of schuine streepjes, de UK met schuine streepjes:

11/9/2001

Of met de maand uitgeschreven:

11 September 2001

Maar het is zeker niet zo dat Amerika het op die ene manier doet, en de rest van de wereld zoals ons. Er zijn ook landen, met name China, die het jaar voorop zetten. Dus dan krijg je 2001/9/11.

Uiteindelijk doet elk land het op zijn eigen manier. Er zijn zelfs veel landen waar binnen het land zelf geen enigheid bestaat. Wikipedia heeft een hele mooie kaart en daaronder een prachtig overzicht per land.

Oplossing: schrijf de maand uit

Als je naar de bovenstaande voorbeelden kijkt dan zie je vanzelf het probleem: zonder uitgeschreven maand weet je niet zeker wat er bedoeld wordt. Voor Nederlanders die Engels schrijven voor meerdere nationaliteiten geldt dat het altijd een gedoe is met die datum.

De oplossing is simpel: schrijf de maand altijd uit. Dus 11 September in plaats van 11/9. Als het per se kort moet, dan kun je de maand afkorten naar de eerste drie letters, dus Jan, Feb, Mar, Apr, May, Jun, Jul, Aug, Sep, Oct, Nov, of Dec.

Engelstalige publicaties schrijven bijna altijd de maand uit, die hebben al vaker met dit bijltje gehakt. Ga maar eens googlen naar Engelstaligen kranten, dan zie je wat ik bedoel.

September 11, of 11 September?

Hierboven heb je dus geleerd dat September 11 Amerikaans is en 11 September Brits, en dat het handig is om “September” uit te schrijven. Maar dan moet je nog steeds kiezen of je de dag vóór de maand zet, or erna.

Dus welke vorm kies je? Het officiële antwoord is dat je de conventie moet volgen die past bij de spelling die je kiest. In het Brits Engels komt de dag voorop, dus “11 September”, in het Amerikaans Engels wordt de dag achter de maand gezet “September 11”.

Als je niet zo goed weet welk Engels je gebruikt (of zou moeten gebruiken), ik heb hier een quizje voor je gemaakt om het uit te zoeken, en ik heb hier een stukje geschreven over het verschil tussen Amerikaans en Brits Engels.

In de praktijk is dit geen heel belangrijk verschil. Alle Engelstaligen begrijpen beide vormen. Als je de maand maar uitschrijft kan er geen verwarring ontstaan. Taalnerds zoals ik vinden het vervelend als je niet consequent bent binnen één tekst, en in een belangrijke tekst zou ik dat zeker niet doen, maar in een informele email kan ook dat niet zoveel kwaad.

“1 September”, “1st September” of “1st of September”?

Dan zijn we nog niet van de problemen af, want het Engels kent ook nog eens een aantal extraatjes als het op de datum aankomt. Je kunt namelijk kiezen uit:

Brits Engels	Amerikaans Engels
1 September	September 1
1st September	September 1st
1st of September	–
the 1st of September	–

Hier geldt: in je geschreven tekst mag je kiezen. Ik heb de variant die het meeste gekozen wordt in geschreven teksten schuingedrukt. Ik heb de variant die je zegt dikgedrukt.

Als je schrijft mag je helemaal zelf kiezen welke variant je gebruikt.

Maar als je de tekst voorleest zeg je altijd “the first of September” voor Brits Engels en “September first” voor Amerikaans Engels ONAFHANKELIJK VAN WAT ER STAAT. Ja, dat is stom. Nee, ik kan er ook niets aan doen.

De verschillen met het Nederlands op een rijtje

Nederlands	Engels
Datum met streepje: 31-11-2022 (schuine streep of puntjes voor Belgen)	Datum met schuine streep: 31/11/2022 (UK) 11/31/2022 (US)
Meestal de 0 erbij: 06-05-2022 (zonder kan ook)	Meestal zonder de 0 erbij: 6/5/2022 (UK) 5/6/2022 (US) (met kan ook)
Maand meestal niet uitgeschreven. 06-05-2022 Zo wel, geen komma 6 mei 2022	Maand meestal uitgeschreven, om verwarring te voorkomen. 6 May 2022 (UK) (meestal geen komma voor het jaar, mag wel: 6 May, 2022) May 6, 2022 (US) (altijd komma voor het jaar)
maand met kleine letter	maand met hoofdletter
je zegt het gewoon hoe je het schrijft “zes mei tweeduizendtweeëntwintig”	je zegt het altijd als “the sixth of May twenty twentytwo”(UK) of “May sixth, twenty twentytwo”, onafhankelijk van hoe het geschreven is.

Oh, Canada

Als je denkt dat het maar ingewikkeld is, met die datums, pink dan maar een traantje weg voor Canada.

Canadese spelling is min of meer Brits, omdat Canada langer bij The British Empire hoorde dan de Verenigde Staten, maar qua taalgebruik doet Canada toch vooral met de VS mee. Dus bestonden aanvankelijk de twee datumvolgordes naast elkaar.

Vervolgens heeft de Canadese overheid geprobeerd eenheid te scheppen door te bepalen dat het jaar voorop moet, zoals de Chinezen doen. Met als conclusie dat nu alledrie de systemen naast elkaar bestaan en niemand meer weet wat nu echt de bedoeling is.

Grappige plaatjes

Dat die Amerikaanse volgorde maar raar is, dat vinden meer mensen. Er bestaan dan ook behoorlijk wat grapjes over.

Tips&Tricks Tuesday

Elke dinsdag is het Tips&Tricks Tuesday op hoezegjeinhetEngels.nl. De naam zegt het al, ik geef dan een tip over taal of cultuur voor Nederlandstaligen die Engels schrijven en/of spreken.

Meer lezen? GA NAAR EEN WILLEKEURIG ARTIKEL

Bron foto’s: kalendertje: flickr.com/photos/plenty, CC BY-SA 2.0, huilende Canadees: Pexels, Yan Krukov