Ik kreeg weer een uitstekende vraag van vaste-goede-vragensteller Rike: “Is er een goed Engels equivalent voor ‘boerenslimheid’ of ‘boerenverstand’? Het woordenboek geeft o.a. ‘horse sense’, maar of dat zo’n typische woordenboekvertaling is die in de praktijk niemand kent? ‘Common sense’ is een redelijk veilige vertaling, maar wel een beetje saai.“
Mijn favoriete Engelse vertaling voor “boerenslimheid” is toch “horse sense“. Ik leg hieronder uit waarom.
| Nederlands | Engels |
| Mijn boerenverstand zegt: dat hek moet hoger. | My horse sense tells me: we need to raise the fence. |
| Een sterk staaltje boerenslimheid | A great example of cunning/ ingenuity/ shrewdness A great example of logical thinking by someone without an education |
| Dat snapt toch iedereen? Dat is gewoon gezond boerenverstand. | Doesn’t everyone understand that? It’s just an example of basic common sense. |
Over “horse sense”
“Horse sense” klonk mij als Britse bekend, maar misschien een beetje raar in de oren, en een snel onderzoekje in een corpus vertelde mij al snel waarom: het is Amerikaans Engels, en wel Amerikaans Engels dat tegenwoordig ook in de UK en internationaal meer gebruikt wordt. (Taalkundige Lynne Murphy bevestigt dit.)
Wat me bovendien opvalt aan “horse sense” is dat het op dezelfde manier gebruikt wordt als ons woord “boerenslimheid” of boerenverstand”. Het is daarom in de meeste gevallen mijn lievelingsvertaling. Hier een aantal zinnen:
We’re all familiar with the prejudice that horse sense is better than intellect. (Uit The Economist)
“I guess it’s just the innate good judgment of Missourians or, as you might say, horse sense.”
Horse sense would seem to dictate that the last thing in the world any barn would want around is a high-voltage steel-willed mare. (New York Times)
“These things are popular, they’re talkable, they’re full of horse sense and roguery.” (The Guardian; in dit geval een quote van een Ier)
Over “common sense”
“Common sense” betekent “gezond verstand”, niet “boerenslimheid”. Vaak wordt in het Nederlands “boerenverstand” op dezelfde manier gebruikt als “gezond verstand”, dan is “common sense” een prima Engelse vertaling. Maar bedoel je dat iemand slimme dingen doet zonder veel scholing te hebben gehad, dan vind ik “common sense” géén goede vertaling.
“Horse sense” gaat om slim zijn terwijl je er niet voor naar school bent geweest. “Common sense” gaat om verstandig zijn. Een arts kan best “common sense” hebben, maar geen “horse sense”. Is mijn mening, tenminste.
Over “country wisdom” of “folk wisdom”
“Country wisdom” gaat over de kennis van mensen van het platteland. “Als je wil dat koeien veel melk geven, dan moet je ze goed te eten geven.” Zoiets.
Naar mijn mening is dat niet hetzelfde als “boerenslimheid” of “boerenverstand”. Is het hetzelfde als “boerenwijsheid”? Dat weet ik niet zo goed. De termen lopen allemaal in elkaar over.
Eervolle vermelding voor Wiktionary
Ik wil nog even een eervolle vermelding doen voor de anonieme slimmerik die op Wiktionary de volgende Engelstalige uitleg heeft gegeven voor “boerenslimheid”:
A type of down-to-earth cleverness based on levelheadedness, suspicion and logical thinking rather than education.
Een beetje lang als vertaling, maar ik vind hem toch prachtig.
Deze vertalingen liever niet
“Keen sense” of “mean intelligence” zijn allebei nogal ouderwets, ik zou ze niet gebruiken.
“That cricket player has the nous to get the job done” – “nous” (Let op! Rijmt op “mouse“) blijkt een Britse term te zijn voor boerenslimheid die vooral in de context van sportjournalistiek wordt gebruikt. Ik had er als niet-sportliefhebber nog nooit van gehoord, en Amerikanen kennen de term ook niet. Ik raad hem voor een internationaal publiek sterk af, de meeste mensen zullen het niet begrijpen, denk ik.
Ik zag in een online woordenboek “smart farming”. Ik denk dat dit oorspronkelijk Engels was, en dat een vertaler Nederlands daar een leuk grapje mee heeft gemaakt door het te vertalen met “boerenverstand”. Leuk, maar wel lastig dat het nu in zo’n online woordenboek staat, want een echte vertaling is het natuurlijk niet. “Smart farming”, dat is een boerenbedrijf runnen met technologische slimmigheidjes zoals apps die je precies vertellen wanneer de tomaten geplukt moeten worden.
Heddwen Newton is an English teacher and a translator from Dutch into English. She thinks about languages way too much, for example about how strange it is that these little blurb things are written in the third person.
Heddwen has two children, two passports, two smartphones, two arms, two legs, and two email newsletters.
English and the Dutch examines all the ways Dutch speakers interact with the English language. It has almost 1200 subscribers and is growing every day. Sign up here.
English in Progress is about how the English language is evolving and how it is spoken around the world. It has more than 1900 subscribers and is growing every day. Sign up here.
Meer lezen? GA NAAR EEN WILLEKEURIG ARTIKEL
Disclaimer: deze site is geen woordenboek. Mijn vertalingen zijn de meningen van één mens, en mijn voorbeelden zijn zelfverzonnen. Meer weten? Kijk dan bij de veelgestelde vragen.
Met interesse het stukje over boerenverstand/slimheid gelezen. Een zinsnede als “Met een beetje boerenverstand had je het kunnen weten” vind ik toch iets anders dan “dat had je op je klompen kunnen aanvoelen”. Het laatste duidt naar intuïtie (intuition, a gut-feeling, horse sense), het eerste naar logisch nadenken, waarvoor je niet opgeleid hoeft te zijn (common sense). Daarentegen vind ik boerenslimheid niet hetzelfde als boerenverstand. Ik zie boerenslimheid meer als een sluwheid; de manier waarop een boer handel bedrijft, wat meer op een vaardigheid lijkt dat ontstaan is uit ervaring.
Bedankt voor je toevoeging. Ik vind het enorm lastig, en ik zet deze uitdrukking op mijn lijstje om eens een onderzoekje naar te doen. Dank!