“Burgerlijk” in de betekenis “gezapig, onorigineel en huisje-boompje-beestje” is bijzonder lastig naar het Engels te vertalen. Ik geef hieronder een paar opties, maar de echte voltreffer heb ik nog niet gevonden.
Het woordenboek geeft als Engelse vertaling voor “burgerlijk” “bourgeois” en “square“. Die eerste is qua betekenis helemaal goed, maar is helaas in het Engels in onbruik geraakt. “Square” was in de jaren ’60 en ’70 zeer populair, en heeft nu het probleem dat het dat tijdsbeeld met zich meedraagt, waardoor je het alleen kunt gebruiken als je een grapje maakt. (Een beetje zoals in het Nederlands “jofel” of “de bom”.)
Alle andere mogelijke vertalingen zijn ofwel landspecifiek, of ze vatten de betekenis van “burgerlijk” niet helemaal.
Omdat ik het uiteindelijk zelf ook niet meer wist, heb ik ervoor gekozen gewoon een lijstje te maken met wat opties en mijn mening erover 🙂
Mogelijke vertalingen voor “burgerlijk”
| basic | Amerikaans, slang. “Basic” wordt door de jongere generatie gebruikt om mensen aan te duiden die geen eigen stijl hebben maar volledig meegaan met de stroom. “Oh my God, she’s so basic”. Ik zou dit woord niet gebruiken tenzij je doelgroep erg jong is. |
| bourgeois | Internationaal. Eigenlijk is “bourgeois” de beste vertaling van “burgerlijk”, maar naar mijn mening is het een woord dat niet meer veel wordt gebruikt en waarvan veel mensen niet weten wat het betekent. Omdat het een Frans woord is klinkt het nogal pretentieus en daarom is het, naar mijn idee, de laatste jaren in onbruik geraakt. |
| conventional | Redelijk internationaal. “A conventional person” is vooral heel standaard. |
| conformist | Internationaal. Conformistisch, dus dan gaat het om mensen die zich aanpassen aan de meerderheid. In sommige gevallen wellicht de juiste keus (dank aan Wilhelmina in de comments voor de suggestie!) |
| cookie-cutter | Amerikaans. “A cookie-cutter house” is de Amerikaanse versie van wat bij ons Vinex wordt genoemd. “A cookie-cutter life” is huisje-boompje-beestje. |
| mainstream | Internationaal. Een wat modernere variant van “conventional”. |
| middle class | Internationaal, maar heeft verschillende connotaties in verschillende landen. Over het algemeen betekent het: niet rijk, maar ook niet arm. |
| provincial | Internationaal. Net als het Nederlandse “provinciaal” betekent het bekrompen en een beetje conservatief. |
| stuffy | Brits. Conservatief en standaard. Hier zit dat truttige ook een beetje in. |
| suburban/ suburbanite | Internationaal maar geen heel bekend woord. Verwijst naar mensen die in de buitenwijken wonen (the suburbs). Of dat dan ook burgerlijke mensen zijn hangt van het soort buitenwijken af waar de lezer bekend mee is. |
| square | Internationaal, maar intussen een erg oudbakken woord. “a square (person)” is ouderwets en saai. |
| ticky-tacky | Amerikaans. Goedkoop gebouwd, standaard en truttig. |
| uninspired | Internationaal. Afgezaagd en onorigineel. |
| white picket fence | Amerikaans. Refereert naar een standaard “middle-class home” in Amerika met zo’n lage witte schutting om de voortuin. “White picket fence people” is een erg goede vertaling van “burgerlijke mensen” maar zal helaas alleen door Amerikanen goed opgevat worden. |
“Burgerlijk” in wettelijke zin
In wettelijke/organisatorische zin, zoals bijvoorbeeld in “burgerlijk wetboek”, is “burgerlijk” makkelijk te vertalen. Dan is de vertaling “civil“.
Wat betekent “burgerlijk” überhaupt?
Neem de zin “mijn ouders zijn burgerlijk”. Wat burgerlijk dan precies betekent, vind ik moeilijk, en daarom heb ik de vraag aan een aantal Nederlandstalige vrienden voorgelegd. Mijn conclusie is dat “burgerlijk” negatief (gezapig, onorigineel) of positief (pretentieloos, huisje-boompje-beestje) opgevat kan worden, en dat de positieve betekenis aan een opmars bezig is.
Een aantal van de reacties die ik kreeg:
Kan positief zijn: “Ik vier mijn verjaardag lekker burgerlijk; vrienden thuis, bitterballen, gezelligheid!” Maar kan ook negatief zijn: “Hij gaat nooit meer mee stappen nou hij burgerlijk met z’n vriendin in een rijtjeshuis zit” In het eerste geval betekent het dus: pretentieloos, normaal. In het tweede geval gezapig, niet hip.
Voor mij is ‘burgelijk’ net niet gelijk aan ‘gemiddeld’… Het heeft een net wat negatievere lading en roept bij mij ook beelden op van doorzon, 2.4 kinderen en een hond, Xenos dingen en IKEA meubels.
Iemand die burgerlijk is, is truttig, ingekakt, saai, onorigineel, belegen.
Ik gebruik het als een positief woord: standaard mens, huisje boompje beestje.
Help je mee dit artikel te verbeteren?
Ik ben ook maar een mens, en soms heb ik iets mis. Weet jij een vertaling die ik nog niet had verzonnen, of heb je iets anders over dit artikel aan te merken? Ik hoor het heel graag! Laat het me hieronder weten. Anoniem, je hoeft niet eens een naam of e-mailadres aan te geven! Ik pas zo nodig mijn artikel aan, zodat bezoekers aan mijn site altijd de best mogelijke informatie krijgen.
Dank aan de vragensteller!
Dit artikel is geschreven nav een vraag op mijn contactpagina. Hartelijk dank daarvoor, het is voor mij erg fijn als mensen mij schrijven welke vertalingen voor hen moeilijk zijn!
Is er een woord of uitdrukking waarvan jij altijd denkt “Hoe zeg je dat nou eigenlijk in het Engels?”. Laat het me weten in een comment. Dat kan gewoon hier of op mijn contactpagina.
Dit artikel van 30-01-2021 is op 06-12-2022 bijgewerkt en geherpubliceerd.
Heddwen Newton is an English teacher and a translator from Dutch into English. She thinks about languages way too much, for example about how strange it is that these little blurb things are written in the third person.
Heddwen has two children, two passports, two smartphones, two arms, two legs, and two email newsletters.
English and the Dutch examines all the ways Dutch speakers interact with the English language. It has almost 1200 subscribers and is growing every day. Sign up here.
English in Progress is about how the English language is evolving and how it is spoken around the world. It has more than 1900 subscribers and is growing every day. Sign up here.
Meer lezen? GA NAAR EEN WILLEKEURIG ARTIKEL
Disclaimer: deze site is geen woordenboek. Mijn vertalingen zijn de meningen van één mens, en mijn voorbeelden zijn zelfverzonnen. Meer weten? Kijk dan bij de veelgestelde vragen.
Bron foto: Scott Webb , Pexels
Ik denk bij burgerlijk vooral aan 2 dezelfde vazen van de Blokker in de vensterbank. Is ‘conformist’ iets?
Bedankt Wilhelmina, een goede aanvulling, ik heb hem meteen toegevoegd!
narrow minded
Hoi Mud,
Inderdaad, narrow-minded (=kleingeestig, bekrompen) is in bepaalde contexten ook een goede vertaling. Bedankt voor de aanvulling!
Hoi, leuk artikel! Het eerste woord waar ik aan moest denken is “homely”. Mijn moedertaal is Nederlands, maar na een beetje googelen lijkt het mij (in sommige situaties) ook een prima vertaling. Hoe ik het begrijp geeft het het saaie aan, alleen juist postitief bedoeld. Om de zin: “Ik kijk uit naar een fijn burgerlijk leven na mijn studie.” te vertalen kan dit woord denk ik wel van pas komen.
Bedankt voor je toevoeging, Jasper! Voor mij verwijst “homely” naar een vrouw of kind dat niet superlelijk is, maar ook niet mooi. “The girl next door is homely, but kind.”
Ik zie inderdaad online nog een paar andere definities staan, maar die zou ik zelf nooit zo gebruiken.
Maar iedereen kan voor zich beslissen, het zou in ieder geval goed begrepen worden als je “homely” op die manier gebruikt, denk ik, want de verwijzing naar “home” is duidelijk.
Het “burgerlijk” in jouw zin zou ik zelf vertalen als “a comfortable, unpretentious life” of “a comfortable, conventional life”, zoiets.
Bedankt voor het doornemen van deze vertaling! 😀 Ik heb hier veel aan.
Het woord “square” ken ik eigenlijk alleen van de uitdrukking “Be there or be square” die de laatste jaren wel af en toe wordt/werd gebruikt.
Fijn dat je er wat aan hebt! “Be there or be square” in inderdaad een populaire uitdrukking – het wordt grappig/ ironisch gebruikt, júist omdat dat woord “square” dus oudbakken is. En omdat het zo leuk rijmt 😉 Ik kan geen Nederlands voorbeeld bedenken dat hetzelfde betekent, maar ik moet denken aan de zin “een slimme meid is op haar toekomst voorbereid”. Gewoon een leuke grappige oudbakken zin die iedereen kent en die grappig is om af en toe te gebruiken als het toevallig goed in de context past 🙂