Vertalers Engels die Nederlands als tweede taal spreken gaan bij “onveilig maken” de mist in. Ze vertalen het letterlijk met “to make unsafe” of ze maken er iets heel anders van dat de betekenis niet goed weergeeft. Hoe je “onveilig maken” wél naar het Engels vertaalt, lees je hier.
Betekenis 1: feesten
“Kom, we gaan de stad onveilig maken.” Als je dat zegt, dan bedoel je in principe dat je veel alcohol gaat drinken en vervolgens hossend en zingend door de straten gaat trekken. Maar de meeste mensen zeggen dit met een knipoog, en willen er simpelweg mee zeggen dat ze een leuke avond gaan hebben met vrienden.
Er is een hele goede Engelse vertaling voor deze betekenis van “onveilig maken”, namelijk “We’re going to paint the town red!” Ik zou graag uitleggen waar deze uitspraak vandaan komt, maar niemand die het weet.
Andere opties zijn “We’re going to paint the town” (dus zonder “red”), “We’re going to hit the town” en het simpele “We’re going to party all night long”.
Net zoals in het Nederlands kunnen deze uitdrukkingen met een knipoog gebracht worden; je gaat helemaal niet wild feesten, je gaat gewoon een paar biertjes drinken, maar je gebruikt deze uitdrukking als grapje.
Betekenis 2: rondhangen en zorgen voor onrust
Als je zegt “die bende maakt nu al 3 jaar deze stad onveilig” dan bedoel je dat de bende er letterlijk voor zorgt dat het onveiliger is, maar ook dat ze vaak op straat te vinden zijn en daarbij luidruchtig zijn en heel aanwezig – bovenstaande betekenis van dat feesten zit er dus ook een beetje in. Hierdoor vind ik de letterlijke vertaling “they are making the town unsafe” niet helemaal goed, al kan ik me soms wel voorstellen dat het de beste keus is.
Ik zou eerder iets kiezen als “that gang has been a menace to this town for three years now” of “that gang has been causing trouble for three years now”.
Heb je het over het soort rondhangen dat hangjongeren doen, dan is “loitering” een mooie. Deze kan ook goed sarcastisch gebruikt worden; als drie nette heren op een afspraak wachten is “hey, no loitering!” een leuke grap.
Betekenis 3: er zijn
Schrijvers gebruiken graag clichés om niet de hele tijd saaie of dezelfde woorden te hoeven gebruiken, en “onveilig maken” is daar een typisch voorbeeld van. Dit is eigenlijk geen goed Nederlands, maar ik zie het heel vaak, dus ik bespreek het toch.
“Ik maak nu al 4 jaar de straten van Utrecht onveilig” betekent gewoon dat je al vier jaar in Utrecht woont. Je kunt het dus vertalen met “I’ve lived in Utrecht for four years now“. Wil je er toch iets literairs van maken dan kun je iets doen als “I’ve been roaming these Utrecht mean streets for four years now.” Beetje onzin, maar dat was de oorspronkelijke zin ook…
“Jeroen gaat vanaf april een ander bedrijf onveilig maken.” = Jeroen gaat van baan wisselen. “Jeroen is going to ride the waves at another company from April.” ofzo…
Betekenis 4: letterlijk onveilig maken
Als deze woorden niet als uitdrukking gebruikt worden, kunnen ze natuurlijk ook gewoon de letterlijke betekenis hebben.
“Deze sluitingen maken deze kinderjas onveilig” Dan is de vertaling wél gewoon “These fastenings make this children’s coat unsafe.”
Deze vertaling liever niet
Ik benoemde het hierboven al “Een plek onveilig maken” is voor buitenlanders een moeilijk te begrijpen uitdrukking, omdat het soort van precies betekent wat er staat maar ook soort van niet. (Sorry, ik kan het niet beter uitleggen.)
Vertalers die Nederlands als tweede taal spreken gaan bij “onveilig maken” de mist in. Ze vertalen het letterlijk met “to make unsafe” of ze maken er iets heel anders van dat de betekenis niet goed weergeeft. Vervolgens komen hun vertalingen in online woordenboeken en in vertaalmachines terecht (want die baseren zich op vertalingen die online staan) waardoor deze verkeerde en lelijke vertalingen weer in nieuwe vertalingen terechtkomen en zo gaat de draaimolen dan telkens verder…
Relevant grapje
Dit artikel is op 15-02-2022 bijgewerkt met een nieuw plaatje en twee nieuwe vertaalsuggesties bij betekenis twee. Iemand op een vertalersforum kwam namelijk met “loitering” en die vond ik erg goed passen. Op 31-03-2023 kwam ik het artikel van De Speld tegen en heb ik de volgorde wat aangepast.
Heddwen Newton is an English teacher and a translator from Dutch into English. She thinks about languages way too much, for example about how strange it is that these little blurb things are written in the third person.
Heddwen has two children, two passports, two smartphones, two arms, two legs, and two email newsletters.
English and the Dutch examines all the ways Dutch speakers interact with the English language. It has almost 1500 subscribers and is growing every day. Sign up here.
English in Progress is about how the English language is evolving and how it is spoken around the world. It has more than 2300 subscribers and is growing every day. Sign up here.
Meer lezen? GA NAAR EEN WILLEKEURIG ARTIKEL
Disclaimer: deze site is geen woordenboek. Mijn vertalingen zijn de meningen van één mens, en mijn voorbeelden zijn zelfverzonnen. Meer weten? Kijk dan bij de veelgestelde vragen.
Bronnen foto’s: flickr.com/photos/goincase
Heddwen, spot on!
Dankjewel Tamara, ik moet er helemaal van blozen 🙂